Makale & Formül

Değerli  Meslektaşlarım, bu hafta Seboreik Dermatit tedavisinde kullanılan Cetrımıde Shampoo adı ile Avrupa'da eczanelerde sıklıkla hazırlanan bir şampuanı inceleyeceğiz.

Formülümüze geçmeden seboroik dermatit hakkında bilgilerimizi hatırlayalım.

Seboreik dermatit, sınırları belirsiz pullu, eritemli (kırmızı) yamalarla karakterize kronik, tekrarlayıcı inflamatuvar bir deri hastalığıdır. Vücudun diğer bölgelerinde görülse de en sık görüldüğü bölge kafa derisidir. Saçlı deride kızarıklık, büyük parçalar halinde kepeklenme, kaşıntı ve ıslaklık hissi gibi şikayetler yapar. Hastaların %60-80 kadarında hastalığın etkeni olarak mantar (massezia furufur) tespit edilir %20-40 kadarında net bir sebep bulunamaz. Malassezia mayaları, hormonlar (androjenler), sebum düzeyleri ve immun yanıt gibi faktörlerin hastalığın gelişiminde rol oynadığı bilinmektedir. ılaçlar, ortam ısısı ve nem gibi iklim değişiklikleri, beslenme biçimleri, atopi, basınç değişiklikleri, nörolojik durumlar, mikroanjiopatik vasküler değişiklikler, alkol alımı, metabolik değişiklikler, yorgunluk ve stres, riboflavin, piridoksin ve biotin eksikliği seboreik dermatiti alevlendirebilir. özetle, seborik dermatit hafif ve orta düzeyde ise doğru şampuanla tedavi edilebilir ve tekrarı engellenebilir ancak ağır olgular losyonla tedavi edilmeli ve tekrarını engellemek için seboreik dermatit için önerilen şampuan kullanılmalıdır.

Rp

Cetrimide ……………….40 g

Ethanol (90%) ……….30 ml

Purified water …..…….30 ml

Dikkat; bu bir stok çözelti olup kullanılacağı zaman 1 kısım çözelti 20 kısım distile su ile sulandırıp kullanılmalıdır.

Formülde yer alan cetrimide hakkında genel bilgiler:

Setrimid-cetrimida-cetrimidum-zetrimid-cetrimide: Beyaz veya hemen hemen beyaz renkte, hacim işgal eden, akıcılığı yüksek, karakteristik kokusu olan yanabilir bir tozdur. Su, alkol ve kloroformda serbestçe çözünür; eterde pratik olarak çözünmez. Karbon dioksit'ten arındırılmış sudaki %2.0 a/v çözeltisi çalkalandığında kuvvetle köpürür. Sabun ve diğer anyonik sürfaktanlar, bentonit, iyot, fenilmerküri nitrat ve alkali hidroksitleri ile geçimsizdir. Sulu çözeltileri metallerle reaksiyona girer. ıngiliz Farmakopesi (BP)'ye göre Konsantre Setrimid çözeltisi (Strong Cetrimide Solution BP 1993) %20-40 oranında setrimid ile koruyucu olarak %10'a kadar alkol veya izopropil alkol ya da her ikisini birden içerir. Kullanım için bu konsantre çözeltiden %1'lik sulu çözelti hazırlanır. Hazırlanan bu çözelti otoklavda sterilize edilebilir. Sterilize preparatları açıldıktan sonra 7 gün içinde kullanılmalı, bu süre aşıldığında atılmalıdır. Setrimid kuvaterner amonyum yapılı bir antiseptiktir. Gram-pozitif ve gram-negatif (yüksek konsantrasyonlarda) bakterilere karşı bakterisid etki gösterir. Ancak özellikle bazı Pseudomonas türleri ile Mycobacterium tuberculosis setrimid de dahil kuvaterner amonyum yapılı bileşiklere karşı rezistandır. Setrimid bakteri sporlarına karşı etkisizdir. Antifungal aktivitesi değişkenlik gösterir ve bazı virüslere karşı etkili olabilir. Başta benzalkonyum klorür olmak üzere diğer kuvaterner amonyum bileşikleri gibi deri, yara ve yanıkların yıkanma ve temizlenmesinde kullanılır. Bu amaçla %0.1-1'lik çözeltileri veya %0.5'lik kremleri kullanılır. çözeltileri genellikle daha konsantre hazırlanmış çözeltilerinden seyreltilerek elde edilir. Setrimid çoğu zaman tek başına değil, klorhekzidin ile kombine halde kullanılır. Bu kombinasyon losyon formunda akne tedavisinde yararlı olur. Setrimid ve benzalkonyum klorür, göz damlaları ve sert tip kontakt lenslerin temizliğinde kullanılan çözeltilerin bileşimine de girer ancak yumuşak kontakt lenslerde aynı amaçla kullanılmamalıdırlar.

Ayrıca %1-3 oranında setrimid içeren saç şampuanları seboreik dermatit olgularında kepeğe karşı kullanlır. Setrimid bazı emülsifiyan preparatların bileşimine de girer. Setrimid kuvaterner amonyum yapılı bir antiseptiktir. Kuvaternerner amonyum tuzları antiseptik ve dezenfektan olarak kullanılırlar. Genel olarak katyonik deterjanlar bakteriyostatik etkilidirler, fakat yeteri kadar yüksek konsantrasyonda uygulandıklarında bakterisid etki de gösterirler. Antibakteriyel etkilerini yüzey aktif etkileri ile bakteri sitoplazma membranının geçirgenliğini bozarak gösterirler. Ancak antimikrobik spektrumları fazla geniş değildir. Gram-pozitif bakteriler üzerinde, gram-negatif bakterilere göre daha güçlü etki gösterirler. Fungustatik etkinlikleri azdır. Bazı virüslere karşı da aktiftirler. Mycobacterium tuberculosis ve bakteri sporları üzerinde etkisizdirler. ciltte tahriş yapabilir.

Formülün hazırlanışı: Cetrimide cam bir havan içerisinde ethanol ile çözündükten sonra üzerine kaynatılıp soğutulmuş distile su ilave edilerek  preparat sonlandırılır.Formülün hazırlanışında metal aletler kullanılmamalıdır. Formül renkli cam şişelerde ağzı sıkı kapatılmış olarak 25 derecenin altında saklanmalıdır.

Dikkat; Bu bir stok çözelti olup kullanılacağı zaman 1 kısım çözelti 20 kısım distile su ile sulandırıp kullanılmalıdır.

ıyi haftalar dileğiyle…

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com

Tel: (332) 3520657

Fax: (332) 3512816

http://www.majistralformul.com/