Makale & Formül

Değerli Meslektaşlarım, bu hafta Uzman Eczacı Anooshirvan Miandji’nin majistral reçeteler isimli kitabından alıntı yaparak, başta sivrisinek ve diğer haşerelerin ısırmasıyla ciltte başlayan alerji şikayetlerinde kullanılan bir formülü beraberce inceleyeceğiz.

Böcek Isırması: Bir böceğin ağız parçalarıyla deriyi delerek ya da iğnesini sokarak, zehrini ve öbür salgılarını dokuların içine akıtması ve bundan kaynaklanan alerjik deri tepkisidir. Böceklerin salgılarında bulunan bazı maddeler alerji tepkilerini başlatarak, kaşıntılı küçük bir sivilce ya da deri kabartılarından, su toplayıp kabuk bağlayan geniş iltihaplanmalara kadar varan deri lezyonlarına yol açar. Sinek, sivrisine, tatarcık gibi uçan böcekler vücudun çıplak yerlerine saldırır ve her sokuşta, genellikle birkaç saat içinde geçen kaşıntılı tek bir kabarcık oluşturur. Böcek sokması sunucu oluşan ağrılı şişliklerin önemi, sokulan yere ve böceğin türüne göre değişir.

Rp

Menthol ………..…  0,25 g

Likit fenol ………..… 1 g

Talk …...........……… 15 g

çinko oksit ………… 15 g

Gliserin ………..…… 35 g

Gül suyu …………… 35 g

Formülde yer alan maddeler

Menthol-levomentol: Antiseptik, cilde uygulandığında soğukluk hissi uyandıran ve hafif analjezik etki gösteren, bu özelliğinden dolayı ürtikere karşı kullanılan bir maddedir. Deri üzerinde kan damarlarını genişleterek serinlik oluşturur.

Phenol-Fenik asit-Fenil alkol-Phenolum-Acid carbolique: Fenol renksiz ya da açık pembe veya soluk sarı renkte, nem çekici, bekledikçe kararan, karakteristik kokulu sivri uçlu kristaller ya da kristal kümeleri halinde bulunur. Suda çözünür; alkol, diklorometan ve gliserolde çok çözünür. Mikrobakterilere ve bazı mantarlara karşı etkilidir. Lokal anestezik ve analjezik etkisi de vardır. Fenol en eski antiseptik-dezenfektanlardan biridir. Günümüzde antiseptik olarak pek kullanılmamaktadır. Lokal anestezik ve analjezik etki de gösterir. Gram-pozitif ve gram-negatif bakterilere, mikobakterilere ve bazı mantarlara karşı antiseptik ve dezenfektan etki gösterir. Sporlara karşı etkisi çok yavaş ve yetersizdir. Belirli bazı virüslere karşıda etkilidir. Asidik çözeltilerde etkinliği artar. %1 konsantrasyona kadar sulu çözeltileri bakteriyostatik, daha konsantre çözeltileri bakterisit etki gösterir. Fenol etkisini bakterilerin ve fungusların sitoplazma membranının geçirgenliğini artırak gösterir. Fenol sadece topikal olarak uygulanır. Gastrointestinal kanal, deri ve mukoza membranlarından absorbe olur. Fenol 15°C'nin altında ve hava geçirmeyen kaplarda saklanmalıdır. Işıktan korunmalıdır.

Talc-Talcum-Saflaştırılmış talk: Talk doğal hidrate magnezyum silikattır. Yaklaşık kapalı formülü "Mg₆Si₂O₅4OH₄"dür. Değişen miktarda alüminyum silikat ve demir içerebilir. çok ince, hafif, homojen, beyaz veya beyaza yakın renkte yada grimsi-beyaz, kokusuz kristal yapılı bir tozdur. Deriye temas ettiğinde hemen temas eden yüzeye sıvanır. Saflaştırılmış talkın mikroskobik asbest partiküllerinden arındırılmış olması gerekir. Talk pratik olarak su ve mineral asidler ile alkali hidroksitlerin seyreltik çözeltilerinde çözünmez

Zinkoksid-zinci oxide-oxyde de zinc: Zayıf antiseptik özellikleri ile bilinen astrenjan özellikte bir etken maddedir. Ekzema, yanık, pişik, sürtünmeye bağlı cilt hasarlarında kullanılır. çinko oksit pomadı %20, pastası ise %25 oranında çinko oksit içerir. çinko oksit deriden absorbe olmaz, suda erimediği içinde pudra, pomad veya pasta şeklinde uygulanır.

Glicerol-Glycerine-Glycerol 85% : Gliserin berrak, renksiz veya çok açık renkli, higroskopik, şurup kıvamında, kokusuz ya da çok az kok ulu ve tatlı lezzeti olan bir sıvıdır. Su ve alkolle karışır; asetonda hafifçe çözünür; pratik olara  kloroform, eter, sabit yağlar ve esansiyel yağlarda çözünmez. Sudaki çözeltilerinin pH'sı turnusol'e karşı nötr reaksiyon verir. Amerikan Farmakopesi (USP)'ye göre Oral Gliserin çözeltisi (Glycerin Oral Solution, USP) 'nin pH'sı 5.5-7.5 arasındadır. Güçlü oksitleyici ajanlar gliserinle birlikte  patlayıcı karışımlar oluştururlar.

Aqua Rosae T.K. gül suyu: Rosa damescena Miller veya Rosa gallica L’nin taze çiçeklerinin petallerinin su buharı ile distilasyonundan elde edilir. Berrak,renksiz ve belirgin gül kokulu bir sıvıdır. Elde edilir edilmez gerekiyorsa süzülmeli,renkli bir litrelik şişelerde ağızları gevşekce pamukla kapatılıp serin ve ışıktan uzak olarak saklanmalıdır. Alman ilaç kitabı 1 litre suya 4 damla esans koyarak hazırlanması gerektiğini belirtir.

Formülün hazırlanması

Menthol cam havanda iyice toz edilir.Toz edilmiş mentol’ün üzerine çinko oksit ve talk ilave edilerek havanda iyice karıştırılır. Gliserin ilavesiyle yumuşatılan formüle sırasıyla likit fenol ve gül suyu ilavesiyle preparat tamamlanır.

ıyi haftalar dileğiyle…

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com

Tel: (332) 3520657

http://www.majistralformul.com/