Makale & Formül

Değerli Meslektaşlarım,

Havaların ısınmasıyla birlikte ortaya çıkan güneşin zararlı etkileri neticesinde deride oluşan lekelenmeler benim en çok mail aldığım konuların başında gelmektedir.

Bu haftaki yazımın konusunu oluşturan formül Fransa’da TRİO DEPİGMENTANT TYPE KLİNGMANN adıyla çok bilinen ve eczanelerde majistral olarak hazırlanan bir formüldür.(KLİNGMANN ‘NIN ÜÇLÜ DEPİGMENT FORMÜLÜ)

öncelikle lekeler konusundaki ana başlıklara kısaca değinelim.

Melasma

Melasma Gravidarum: Gebelikte görülür. Gebelik maskesi olarak ta adlandırılır. Melasma çoğunlukla kadınlarda görülür. Erkeklerde görülme sıklığı % 10 dur. Koyu tenli kişilerde melasma görülme sıklığı daha fazladır. Genellikle üst yanak burun, dudak kenarlarında yama şeklinde zamanla genişleyen kahve renkli lekelenmelerdir. Ciltte aşırı melanin üretimine bağlı olarak oluşur. Nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber doğum kontrol ilaçlarının, hormonal değişikliklerin, güneşlenmenin hastalığa neden olduğu bilinmektedir. Melasma gebelik sonrası kaybolacağı gibi yıllarca veya ömür boyu da devam edebilir.

Melasma'nın tedavisinde hem ultraviyole A ve hem de ultraviyole B ışınlarına karşı koruma faktörü 30’un üzerinde olan koruyucular kullanılmalıdır. Ek olarak titanyum oksit ve çinko oksit içeren fiziksel olarak güneş ışınlarını yansıtan güneşten koruyucular da kullanılabilir.

Güneşten koruyucular sadece güneşli günlerde değil, her gün düzenli olarak günde iki kez sürülmek kaydıyla kullanılmalıdır. Ultraviyole ışığına yolda yürürken, araba kullanırken ve pencere arkasında otururken de maruz kalınır. Cildi tahriş edebilecek kremler, temizleyiciler veya makyaj malzemeleri melasmayı kötüleştirebileceğinden kullanılmamalıdır. Melasma doğum kontrol haplarının kullanımıyla başlamış ise bu ilacın kesilmesiyle melasma düzelebilir. Doğum kontrol haplarının kullanımına deri rengini açıcı kremler kullanarak devam edilebilir. Melasma tedavisinde kullanılan bir çok renk açıcı krem vardır. Bu ilaçlar melanositleri(deriye rengini veren hücreler), hasara uğratmak yerine melanositlerin pigment hücrelerinin üretimini azaltarak etkili olurlar. Bu ilaçların içerisinde en çok kullanılan hidrokinon’ dur. Hidrokinon içeren formüller günde iki kez uygulanmalıdır ve mutlaka güneş koruyucular ile birlikte kullanılmalıdırlar.Bu yazımızda hidrokinon içeren formülü inceleyeceğiz.

Melasma universale: Yaşlılıkla beraber ortaya çıkan derideki renklenme.

çiller: Lentigo-Lentigines; çoğunlukla yüz, göğüs ve kollarda görülen iyi huylu renkli lekelenmelerdir. Güneşe maruz kalma sonucu görülen ekseriyetle sarışın veya kızıl saçlılarda görülen melanin pigmenti birikimidir. çiller organizmanın cildi ultraviyole güneş ışınlarından korumak için verdiği doğal tepki sonucu ortaya çıkarlar. Soğuk aylarda organizma güneş ışınları etkisiz olduğu için bu kadar güçlü korumaya gerek duymaz bu nedenle çiller genellikle ilkbahar ve yaz aylarında çokça görülürler. Yine melasmada olduğu gibi hidrokinon tedavide kullanılmaktadır.

Formülümüze dönecek olursak;

Rp.

 Hydroquinone ………………………….……2,0 g.

Acide retinoque …………………….….…0,02 g.

Acetate de dexamethasone ….…….0,02 g.

Acide ascorbique …………..…….……….0,10 g.

Ethanol a 90 ou 95 % v/v ……………… 5,0 g.

Huil de ricin ………………………………… 5,0 g.

Eau purifiee …………………….……….. 13,00 g.

Onguent hydrophile ……………..……. 15,0 g.

Formülasyonda yer alan etken maddeleri inceliyelim;

Hidrokinon-quinol-hydrochinon; Sinonimleriyle de bilinen deride depigmentasyon (hücrenin pigmentini kaybetmesi) oluşturmak amacıyla kullanılan etken bir maddedir. Derideki melanositlerin içeriğini azaltarak etkisini gösterir. Etkili olabilmesi için haftalarca düzenli kullanım gerekir. Etkisi geçicidir. Tedavi kesildikten 2 ila 6 ay sonra lekeler tekrar oluşabilir. Preparatın uygulandığı yer güneşten korunmalıdır. Ayrıca güneş koruyucu kremlerin kullanımı gereklidir. Göz ve mukozalara temastan kaçınılmalıdır. Sistemik toksisiteye neden olabileceğinden geniş alanlara uygulamadan kaçınılmalıdır. Deride hafif bir eritem ve/veya geçici bir yanma hissi uyandırabilir. Zedelenmiş deriye uygulanmamalıdır. çocuklarda, gebelerde ve laktasyonda kullanılmamalıdır. 1 Mart 2000 yılında Avrupada kozmetik preparatlarda kullanımını yasaklanmış 2001 ocak ayından itibaren hidrokinon içeren ürünler ancak medikal reçete ile yapılabilir durumdadır. Hidrokinon reçetelerde maksimum % 5 oranında kullanılabilir.

Retinoik asit-Tretionin-A vitamini asidi; A vitamininin doğal bir türevidir. Topikal olarak hafif ışıktan etkilenerek zarar gören ciltteki kırışıklıkların, benekler halindeki hiperpigmentasyonun, pürtüklü görünümün ve gevşekliğin azaltılmasında etkilidir. Ciltte görülen kahverengi lekeler 6 ila 8 hafta içerisinde kaybolurken tedavinin kesilmesiyle tretionin’in etkileri yok olabilir. Uzun süreli ve geniş cilt alanlarına uygulandığında sistemik absorbsiyon artabilir. Hidrokinon gibi gebelerde laktasyonda ve çocuklarda kullanılmamalıdır. Retinoik asit formüllerde maksimum % 0,10 oranında yer almalıdır.

Acetate de dexamethasone-dexametasona; Depigment etkili bir kortikosteroiddir. Bu formülde ikincil depigment etkili madde olduğu düşünülmekle beraber formüldeki yer alış amacı retinoik asitten dolayı oluşabilecek enflamasyonu önleme düşüncesini de taşımaktadır. Dexamethazone formülde maximum % 0,10 oranında yer almalıdır.

Acide ascorbique-C vitamini-Ascorbic acid; Depigment etkisi klinik açıdan tartışmalıdır. Formüldeki tercih nedeni antioksidan özelliğinden dolayıdır. Formüllerde maximum % 0,20 oranında yer almalıdır.

Ethanol % 90 lık veya % 95 v/v olarak hazırlanmalıdır, formülde çözücü olarak yer almıştır.

Huil de ricin -Oleum ricini; Hint yağı olarak bilinen ofisinal yağlar grubunda olan bu yağın bileşimini özellikle Risinoleik asit oluşturur. Bu formülde yardımcı madde olarak yer almıştır.

Eau purifiee-Eau distillee; Distile su çözücü olarak formülde kullanılmıştır.

Onguent hydrophile: Hidrofil merhem 18/03/2013 tarihinde FİSSüR/ÇATLAKLARA KARŞI HİDROFİL DİLTİAZEMHİDROKLORİD KREM % 2 isimli formülde yer alan Basiscreme DAC olarak yer alan su seven merhem sıvağıdır. Bu makaleden faydalanarak formülde yer alan ana sıvağı oluşturan hidrofil merhemi hazırlayabilirsiniz.

Formülün Hazırlanışı; Hidrokinon ve Retinoik asit kolay okside olabilen maddelerdir. O nedenle sıkı kapalı kaplarda güneş, ısı ve havadan korunarak saklanmalı ve az miktarlarda hazırlanmalıdırlar.

Formülü hazırlarken metal malzemeler kullanmaktan kaçınılmalı cam veya porselen malzemeler tercih edilmelidir.

Bir beher içerisinde üç aktif madde alkol ile nemlendirilir. Hafif ısıtılmış su banyosunda magnetik bir plastik karıştırıcı yardımıyla üç aktif madde eritilir. çözülme tam olmayacaktır. Bu sırada 65 C de ısıtılmış huil de ricin çözeltiye ilave edilir. Aktif maddelerin çözülmesine ve karışımın berraklaşmasına kadar karıştırmaya devam edilir. Hazırladığımız hidrofil merhemi hava kabarcıkları oluşmamasına dikkat ederek hafifçe karıştırarak çözeltiye ilave etmeliyiz. Bir başka kapta Distile su içerisinde Ascorbik asidi çözerek diğer beherde hazırladığımız hidrofil krem içeren formüle ilave ederek homojenize olana kadar karıştırmalıyız. Sonunda parlak, açık sarı bir krem elde ederiz.

Dikkat edilmesi gereken hususlar; ıstikrarsız bir karışım olan bu krem mümkün olduğunca hava ile temas ettirilmemeli, serin ortamda ve ışıktan koruyarak muhafaza etmeli, kahverengi koyu bir görünüm okside olduğunun göstergesidir. Karışım bir ay sonra mutlaka yenilenmelidir. Tedavi en az oniki hafta devam etmeli, krem sabah akşam uygulanmalı, krem göze ve mukozaya temas etmemelidir.

Uygulamadan sonra eller özenle yıkanmalıdır. özellikle tırnakların hidrokinon sebebiyle renklenebileceği unutulmamalıdır.

Bu formülün temininde değerli meslektaşım Ecz.Tercan ünal’a ve tercümesinde Av.Cüneyt Yatkına katkılarından dolayı teşekkür ederim.

ıyi haftalar dileklerimle...

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/