Makale & Formül

Hidroalkolik geller - El yıkama jeli

Eczane laboratuarlarında kolaylıkla yapabileceğimiz hidroalkolik özellikte el yıkama jeli formülüne geçmeden önce jeller konusunu kısaca hatırlayalım.

Geller yarı katı veya katı karakterde olabilirler. Bunun için gel teşkil eden maddeler (jelatin, kitre, nişasta ve sellüloz deriveleri) kullanılır. Sulu geller baş derisi ve yağsız preparat içeren ilaçlarda deri için kullanılır. Geller, alkol ve yağ veya diğer susuz sıvılar ile hazırlanabilir. Bazı geller katı olup sıcakta eritilen jelatin’in soğutulması ile hazırlanır. Bazı geller gliserin içerirler, bunlar ıslatıcı, yumuşatıcı ve koruyucu olarak kullanılırlar.

 Jel oluşturan bir madde ve yüksek oranda çözücü içeren, jelleştirici ajanın üç boyutlu matriks yapı oluşturduğu, şeffaf ya da opak görünüşlü yarı katı preparatlardır.

Lipofilik jeller, kolloidal silika, aluminyum veya çinko sabunlarla jelleşen sıvı parafin, polietilen veya yağ asitleri içerirler.

Hidrofilik jeller, nişasta, selüloz türevleri, karbomerler ve mağnezyum-alüminyum gibi uygun ajanlarla jelleşirler; distile su, gliserin veya propilen glikol içerirler.

Jellerin sınıflandırılması; jeller genellikle tek veya iki fazlı sistemler olarak sınıflandırılırlar.

a)Tek fazlı sistemler

Tek fazlı sistemler, sıvı fazda tamamen çözünmüş organik moleküller ile hazırlanan sistemlerdir. Sentetik makromoleküller (karbomerler gibi) veya doğal zamklar (kitre zamkı gibi) içeren jeller tek fazlı sistemlerdir. Uygulama, kullanım ve temizleme kolaylığından dolayı ilaç ve kozmetiklerde çok kullanılırlar. Tek fazlı sistemlerde çözücü olarak çoğunlukla su kullanılmasına rağmen, alkol ve mineral yağ da kullanılmaktadır. çözücü olarak su kullanılarak hazırlanan jellere hidrojel, alkol ya da mineral yağ içerenlere ise organojel denir.

b)ıki fazlı sistemler

ıki fazlı sistemler, inorganik küçük moleküllerin sıvı faz içinde üç boyutlu dayanıksız bir ağ yapısı oluşturduğu sistemlerdir. ınorganik moleküller çözünmedikleri için sıvı içinde dağılmış halde bulunurlar. Bu sistemlere alüminyum hidroksit jeli örnek verilebilir.

ılaç ve kozmetik endüstrisinde kullanılan jel yapıcı maddelerin aşağıdaki özelliklere sahip olması istenir.

. ınert ve saf olmalıdır.

. Formülasyonda yer alan etkin madde ve yardımcı maddelerle geçimli olmalıdır.

. Düşük konsantrasyonda kullanılmalıdır.

. Ekonomik açıdan uygun ve kolay temin edilebilir olmalıdır.

. Kullanılışı ve depolama esnasında sıcaklık ile reolojik özellikleri fazla değişmemelidir.

. Kozmetik ve estetik açıdan kabul edilebilir olmalıdır.

El yıkama jeli

Formül:

Rp.

Gliserin               4 g

Carbopol            0,19 g

Alcohol                66 g

Trietanolamin   0,1 g

Distile su              28 g

Formülün hazırlanması:

ılk olarak, beher içerisine 28 gram distile su konur. Mekanik karıştırıcı ile dakikada 180(rpm) hız ayarlanarak 0,19 g karbopol konur ve mekanik karıştırıcını hızı 635(rpm)’ye ayarlanarak 15-20 dakika homojen bir görüntü alınana kadar karıştırmaya devam edilir. Daha sonra karıştırıcı hızı 180(rpm) ye azaltılarak beherin içerisine 66 g alkol ilave edilir. 5 dakika sonra 0,1 g trietanolamin eklenir. 15 dakika sonra ise 4 g gliserin karışımın üzerine ilave edilir. 10 dk sonra isteğe göre limon, portakal veya nar içeren esans tercihan seçilerek formül sonlandırılır.

ıyi bir hafta dileğiyle…

Kaynak:

1-Tıbbi formüler 11. Baskı Prof. Dr. Kasım Cemal Güven

2-Ege üniversitesi Yayınları. Farmasötik Teknoloji Pratik El Kitabı 2. Baskı. Editör Prof. Dr. özgen ÖZER

3-https://www.youtube.com/watch?v=eE5oC4eV-1Y

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/