Makale & Formül

Gel Methylcellulosi - Gel de methylcellulose

Değerli Meslektaşlarım bu hafta hidrofil jel özellikte bir sıvağ olan Metilselüloz jelini birlikte inceleyeceğiz.

Hatırlayacak olur isek, pelte veya kolloidal bir çözeltinin katı veya yarı-katı fazı olarak tanımlanan jeller; partikül büyüklüğü kollidal boyutlara yaklaşan veya ulaşan, çözünmemiş durumdaki hidrate bir ilacın sulu ortamdaki süspansiyonlarıdır. Jeller bir sıvı ve bir katı maddeden husule gelmiş dispers sistemlerdir. Fakat bu katı maddenin liyofil olması ve solvatasyon göstermemesi lazımdır. Yapımında doğal (kitre zamkı, pektin, agar), sentetik veya yarı sentetik zamklar (metil selüloz, karboksi metil selüloz, karbopol) kullanılır. Dermatolojik, oftalmik, dental ve vajinal kullanıma özel tipleri mevcuttur. Jeller çabuk kururlar. Buna mani olmak için gliserin, sorbit veya propilen glikol ilave edilir. Ayrıca bakteri üremesine karşı da tedbir alınmalıdır.

Rp.

Methylcellulosum 1000 cps   4,0 g

Glycerolum                             20,0 g

Benzalkonyum chloridum     0,1 g

Aqua                                        75,9 g

Formülde yer alan maddeler;

Metilselüloz- Cellulose methyl ether- Methylcellulose- Methyl ether cellulose- Cologel;

Sellulozon OH grubuna metil eter şeklinde bağlıdır. Metilselüloz oral ve topikal farmasötik preparatlarda sıklıkla kullanılan bir yardımcı maddedir. Metilselüloz uzun zincirli sübstitüe bir selüloz türevidir. Beyaz ya da sarımsı beyaz renkte, higros kopik özellikte, kokusuz, fibröz, granüller ya da toz halinde bulunur. Sıcak su, susuz alkol, aseton , kloroform, eter ve toluende pratik olarak çözünmez; soğuk suda kolloidal bir dağılım vererek çözünür. Glasiyal asetik asit ve eşit hacimlerde alkol-kloroform karışımında da çözünür. Sudaki %1'lik çözeltisinin pH'sı 5.5-8.0 arasındadır. Metilselüloz çözeltileri oda sıcaklığında pH 3-11 arasında stabildir. Ancak pH 3'ün altında viskozitesi düşer. çözeltileri ısıtıldığında viskozitesi jelleşme meydana gelince düşme gösterir. Metilselülozun klorkrezol, civa klorür, rezorsinol, tannik asit, gümüş nitrat, setilpiridinyum klorür, para-aminobenzoik asit, hidroksibenzoatlar ve fenol ile geçimsizlik gösterdiği bildirilmiştir. Metilselülüz çözeltilerine yüksek miktarlarda elektrolit ilavesi metilselüloz müsilajının viskozitesinin artmasına neden olur. Ancak çok yüksek konsantrasyonlarda elektrolit ilavesinde metilselüloz tama men çökebilir. Yüksek miktarda göz ve deride iritasyon yapar.

Glicerol- Glycerine- Glycerol- 85%;

çözücü, taşıyıcı, koruyucu ve viskozite artırıcı özellikleri nedeniyle kullanılır. önemli bir nemlendirici ajandır. Gliserin berrak, renksiz veya çok açık renkli, higroskopik, şurup kıvamında, kokusuz ya da çok az kokulu ve tatlı lezzeti olan bir sıvıdır. Su ve alkolle karışır; asetonda hafifçe çözünür;  pratik olarak kloroform, eter, sabit yağlar ve esansiyel yağlarda çözünmez. Sudaki çözeltilerinin pH'sı turnusol'e karşı nötr reaksiyon verir. Amerikan Farmakopesi (USP)'ye göre Oral Gliserin çözeltisi (Glycerin Oral Solution, USP) 'nin pH'sı 5.5-7.5 arasındadır. Güçlü oksitleyici ajanlar gliserinle birlikte patlayıcı karışımlar oluştururlar.

Benzalconio cloruro- Zephiran chloride- Zilkonium chloride;

Benzalkonyum klorür aslında alkilbenzildimetilamonyum klorürler'in bir karışımıdır. Beyaz ya da sarımsı-beyaz renkte toz, viskoz jel veya jelatinimsi pulcuklar halinde bulunur. Higroskopik özellikte olup hafif aromatik kokulu ve çok acı bir maddedir. Su ve alkolde çok çözünür; anhidr formu eterde 1:100 oranında çözünür. Sulu çözeltisi genelde hafif alkalidir ve çalkalandığında köpürür. Sabunlar ve diğer anyonik yüzey aktif maddeler, sitratlar, iyodürler, nitratlar, permanganatlar, salisilatlar, gümüş tuzları ve tartaratlarla geçimsizdir. Bazı ticari kauçuk karışımlarının ya da plastiklerin içeriği ile geçimsizlik gösterir. Alüminyum, pamuklu elbiseler, floressein sodyum, hidrojen peroksit, kaolin, hidrate lanolin ve bazı sülfonamitlerle geçimsizlik gösterdiği bildirilmiştir. Benzalkonyum klorür kuvaterner amonyum yapılı bir antiseptiktir. Farmasötik preparatlarda antimikrobik koruyucu, çözünürlük arttırıcı ve ıslatıcı ajan olarak kullanılır. Göz preparatlarında %0.01-0.02 (a/h) konsantrasyonda yer alır. Lokal anesteziklerin gözde kuruluğa neden olan etkilerini şiddetlendirdiğinden göz damlaları için uygun bir koruyucu değildir. Hidrofilik yumuşak kontakt lenslerin yıkanma ve saklanmasında kullanılan çözeltilerde koruyucu olarak yer alması uygun değildir. PH 5-6 da en yüksek stabilitededir. % 0,01 konsan.kullanılır.

Başlıca etki ve kullanışı; pomatlar için hidrofil jel olarak kullanıldığı gibi, bu hazırlanan jele aşağıdaki bileşikler gibi değişik amaçla kullanılmak üzere etken maddeler katılabilir.

Hexachlorophenum % 0,5-1 oranında antiseptik amaçla,

Ichtammolum ad % 6 oranında ekzemaya karşı,

Pix lithanthracis ad % 6 oranında ekzemaya karşı,

Sulfur precipiatum ise, % 5-10 oranında antiseptik, antiseboreik amaçla katılabilir. (önceden 180 no’lu elekten elenir).

Modus operandi (Hazırlanması);

Methylcellulosum glycerolum ile karıştırılır. Benzalkonyum chloridum  distile su içinde ısıtılarak eritilir. Bu karışıma Methylcellulosum- glycerolum karışımı ilave edilerek ara sıra karıştırma suretiyle soğutulur. 12 saat süreyle buzdolabında (4⁰) bırakılır. Buharlaşan su tamamlanır. 

ıyi bir hafta dileğiyle…

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/