Makale & Formül
Hipopigmentasyon - Hiperpigmantasyon
Ciltte Leke ve Çil Tedavisi
Majistral formül ile ciltte leke ve çil tedavisi
Değerli Meslektaşlarım, bu hafta deride veya dokuda pigmentlerin aşırı düzeyde artması durumu olarak ifade edeceğimiz ve yaz aylarında sık karşılaşılan bir deri hastalığı olan "Hiperpigmentasyon" hastalığında kullanılan bir formülü sizlerle paylaşacağım.
En yaygın lekelerin çiller olduğunu biliyoruz. çiller güneşin neden olduğu bir cilt yaşlanması belirtisidir. Genelde 50 yaşından sonra ellerin arkası ve yüzde meydana gelir. Doğum kontrol hapı veya hamilelik de geniş koyu lekelerin, alın ve yanaklarda oluşmasına neden olabilir ve bu lekeler güneşe maruz kalındığında daha belirgin hale gelir. Bu duruma melazma denir. ınsanlar aynı zamanda yaz aylarında parfüm sürmenin de leke yapabileceğini bilmelidir.
Derinin, hem melaninden hem de melanin dışı faktörlerden kaynaklanan pigmentasyon artışına hiperpigmentasyon adı verilir. MSH, ACTH ve over hormonları direkt olarak pigmentojen etkilidirler. Bir çok endokrinolojik, metabolik ve nutrisyonel hastalıkta jeneralize ve lokalize hiperpigmentasyon görülebilir. Bazı ilaçlar da hiperpigmentasyona neden olabilirler.
Hiperpigmentasyon yapan başlıca nedenler şöyle sıralanabilir:
1.Genetik nedenler
Nevuslar, efelid, akantozis nigrikans, café au lait maküller, Mongol lekeleri
2.Metabolik nedenler
Hemokromatozis, porfiri, amiloidoz
3.Endokrin nedenler
Melasma, oral kontraseptif kullanımı, Addison hastalığı, gebelik, tümörler, hipertroidi
4.ınflamatuvar nedenler
Postinflamatuvar, liken planus, pitiriyazis versikolor, DLE, nutrisyonel nedenler, pellagra, B12 vitamini yetmezliği, kaşeksi
6.Kimyasal nedenler
Arsenik, gümüş, altın, cıva, klorpromazin, antimalaryal ilaçlar, barbitüratlar, sitostatikler, fenolftaleyn, sülfonamidler, tetrasiklinler, katranlar, parfümler, karotenemi, incir sütü, meladinin, fiks ilaç erüpsiyonu
7.Fiziksel nedenler
UV, ısı, X ışınları, neoplaziler, m. melanoma, mastositoz
9.Diğerleri
Skleroderma, morfea, kr. karaciğer yetmezliği
Fransa'da yüz ve vücut pigment bozukluklarında kullanılmak üzere formüle edilen ve eczanelerimizde kolaylıkla hazırlayabileceğimiz iki formülü beraberce inceleyelim.
Vücudun yüz bölgesindeki lekelenmeler için kullanılan formül:
Rp.
Acide retinoique (solution 0,3 % ) 5,5 ml
Hydroquinone 2 g
Hydrocortisone 0,4 g
Alcool 95 (derece) 5 ml
Metabisülfite de potassium 0,1 g
Vitamine C 0,1 g
Biobase 60 g
Vücuttaki lekelenmelerde kullanılan formül:
Rp.
Acide retinoique (solution 0,3 % ) 12 ml
Hydroquinone 3,6 g
Hydrocortisone 0,07 g
Metabisülfite de potassium 0,1 g
Vitamine C 0,1 g
Biobase 60 g
Formülde kullanılan maddeler
Retinoik asit-Tretionin-A vitamini asidi; A vitamininin doğal bir türevidir. Topikal olarak hafif ışıktan etkilenerek zarar gören ciltteki kırışıklıkların, benekler halindeki hiperpigmentasyonun, pürtüklü görünümün ve gevşekliğin azaltılmasında etkilidir. Ciltte görülen kahverengi lekeler 6 ila 8 hafta içerisinde kaybolurken tedavinin kesilmesiyle tretionin’in etkileri yok olabilir. Uzun süreli ve geniş cilt alanlarına uygulandığında sistemik absorbsiyon artabilir. Hidrokinon gibi gebelerde laktasyonda ve çocuklarda kullanılmamalıdır. Retinoik asit formüllerde maksimum % 0,10 oranında yer almalıdır.
Hidrokinon-Quinol-Hydrochinon; Sinonimleriyle de bilinen deride depigmentasyon (hücrenin pigmentini kaybetmesi ) oluşturmak amacıyla kullanılan etken bir maddedir. Derideki melanositlerin içeriğini azaltarak etkisini gösterir. Etkili olabilmesi için haftalarca düzenli kullanım gerekir. Etkisi geçicidir. Tedavi kesildikten 2 ila 6 ay sonra lekeler tekrar oluşabilir. Preparatın uygulandığı yer güneşten korunmalıdır. Ayrıca güneş koruyucu kremlerin kullanımı gereklidir. Göz ve mukozalara temastan kaçınılmalıdır. Sistemik toksisiteye neden olabileceğinden geniş alanlara uygulamadan kaçınılmalıdır. Deride hafif bir eritem ve/veya geçici bir yanma hissi uyandırabilir. Zedelenmiş deriye uygulanmamalıdır. çocuklarda, gebelerde ve laktasyonda kullanılmamalıdır. 1 Mart 2000 yılında Avrupada kozmetik preparatlarda kullanımını yasaklanmış 2001 ocak ayından itibaren hidrokinon içeren ürünler ancak medikal reçete ile yapılabilir durumdadır. Hidrokinon reçetelerde maksimum % 5 oranında kullanılabilir.
Hidrokortizon; Beyaz-beyazımtırak kristal toz halinde bir kortikosteroittir. Suda sadece biraz çözünür ve alkolde eser miktarda çözünür. Egzama, dermatit, böcek ısırığı, zehirli sarmaşıklar, sabunlar, deterjanlar ve kozmetiklerin neden olduğu küçük deri irritasyonları, kaşıntı ve döküntülerin geçici rahatlandırılmasında ve bunun yanı sıra diğer birçok nedenle oluşan kaşıntının geçici olarak giderilmesinde kullanılır.
Ethanol; % 90 lık veya % 95 v/v olarak hazırlanmalıdır, formülde çözücü olarak yer almıştır.
Potasyum metabisülfit-Potassium pyrosulphite-Dipotassium pyrosulphite; Potasyum metabisülfit farmasötik formülasyonlarda %0.01-1 konsantrasyonda antioksidan olarak kullanır. Potasyum metabisülfit kükürt dioksit kokulu, beyaz ya da renksiz kristaller, kristal halinde toz yada granüller halinde bulunur. Suda kolayca çözünür; etanolde (%95) pratik olarak çözünmez.
Acide ascorbique-C vitamini-Ascorbic acid ; Depigment etkisi klinik açıdan tartışmalıdır. Formüldeki tercih nedeni antioksidan özelliğinden dolayıdır. Formüllerde maximum % 0,20 oranında yer almalıdır.
Biobase ; Fransa’nın ünlü Dermokozmetik markalarından olan Bioderma her tür hassasiyete karşı duyarlı olan cilt tipine adapte edilmiş ürün serisine sahiptir. Bu formülde uygun cilt dokusuna göre seçilen baz krem sıvağ olarak kullanılmaktadır.
Formülün hazırlanması
Retinoik asit, etanol ile karıştırılır. Hidrokortizon bu çözeltide çözündürülür ve hidrokinon eklenir. Daha sonra potasyum metabisülfit ve C vitamini ilave edilir. Dermokozmetik bir baz olan biobase ye ilave edilen çözelti homojen bir krem elde edilene kadar karıştırılarak preparat sonlandırılır.
ıyi bir hafta dileğiyle...
Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/
