Makale & Formül

Değerli Meslektaşlarım bu hafta Fransa’da dermatozlarda reçete edilen lokal anestezik ve sikatrizan etki gösteren bir formülü beraberce inceleyeceğiz. Dermatoz; derinin iltihabi (enflamatuvar) olmayan her türlü hastalığı veya bozukluğu ifade eder. Dermatitisten ayırt edilmelidir, zira bu iki terim ilgili olsalar da aynı değildirler.

Formül;

Oxyde de zinc                     2,50 g

Procaine chlorhydrate        0,50 g

Eau distilée d’hamamélis    2,00 g

HE lavande              X (10) gouttes

Lanoline                              15,00 g

Vaseline   qsp                     50,00 g

Formülde yer alan maddeler;

Zinkoksid- Zinci oxide- Oxyde de zinc;

Zayıf antiseptik özellikleri ile bilinen astrenjan özellikte bir etken maddedir. Ekzema, yanık, pişik, sürtünmeye bağlı cilt hasarlarında kullanılır. çinko oksit pomadı %20, pastası ise %25 oranında çinko oksit içerir. çinko oksit deriden absorbe olmaz, suda erimediği içinde pudra, pomad veya pasta şeklinde uygulanır.

Chlorhydrate de procaine- Novocainum- Procainum hydrochloricum- Allokain- Sinkain;

Prokain hidroklorür lokal ve bölgesel anestezi için kullanılan kısa etki süreli ester tipi bir lokal anesteziktir. Yüzeyel topikal anestezik etki göstermez. Toksisitesi diğer lokal anestezikler için standart olarak kabul edilir. Ancak amid tipi lokal anesteziklere göre daha fazla aşırı duyarlık reaksiyonuna neden olur.

Extrait fluide d’hamamélis- Cadıfındığı (Hamamelis virginiana L.) yaprağı- Hamamelis yaprağı- Hamamelis virginiana e foliis;

Cadıfındığı yaprağı (Hamamelidis folium), sığala ağacıgiller (Hamamelidaceae) familyasından cadıfındığı (Hamamelis virginiana L.)'nin en az %7 oranında tanen içeren kurutulmuş yapraklarıdır. Bitkinin kullanılan kısmının su+alkol karışımıyla perkolasyon metoduyla ekstraksiyonından hazırlanır. Drog Avrupa Farmakopesi'nde tanımlanmıştır. Hamamelidis folium, tanen, acı bir madde olan gallik asit ve çok düşük miktarda uçucu yağ içerir. Ana kimyasal bileşikler olarak (+)-kateşin, (+)-gallokateşin, (-)-epigallokateşin gallate gibi kateşinler ile siyanidin ve delfinidin tipi proantosiyanidinler taşır. Drog, ayrıca, flavonoitler (kamferoller ile siyanidin ve delfinidin tipi proantosiyanidinler taşır. Cadıfındığı yaprağı (Hamamelidis folium) astrenjan ve hemostatik etkilidir. Lokal olarak damarları daraltıcı özelliktedir. Merhem ve supozituvarları hemoroidlerin tedavisinde kullanılır. Sulu distilatı astrenjan ve serinletici etkisi nedeniyle derideki yanma ve kaşıntılara karşı kullanılan kremlerin bileşimine girer. Derideki hafif yaralarda iyileşme sağlar; kuru ve çatlamış derideki sızıyı hafifletir. Bebek ve küçük çocukların pişiklerinde, hafif yanıklarda ve güneş yanıklarında kullanılır. Hamamelis virginia sulu distilatı hemostatik etkisi için de kullanılmıştır. Hamamelidis Folium, varis ve hemoroid gibi varikoz damarların semptomatik tedavisinde dahilen de kullanılmıştır.

Cadıfındığı yaprağının bilinen bir kontrendikasyonu yoktur. Kullanımı özel bir uyarı ve önlem gerektirmez. Diğer ilaçlarla etkileşmesi rapor edilmemiştir.

ıngiliz lavantası (Lavandula angustifolia)- Lavanta (Lavandula angustifolia)- Lavender;

Lavanta (Lavandula angustifolia), ballıbabagiller (Labiatae) familyasından ortalama 1 m kadar boyunda, çalı görünüşünde, çok yıllık aromatik bir bitkidir. Yaprakları gümüşi yeşil renkli olup toprağa y akın kısımları odunsu yapıdadır. çiçekleri tüp biçiminde, kaliksi mavimsi, özel kuvvetli kokusu olan korollası koyu mor renkte ve tüylüdür. Lavantanın karakteristik kokusu çiçek, yaprak ve sapını örten ince tüylerin dibinde yerleşik yağ hücrelerinden kaynaklanır. ülkemizde tabii olarak ıstanbul, Akdeniz ve Ege bölgesinde yetişmektedir. Lavanta yağı, Lavandula officinalis (=L. spica = L. vera = L. angustifolia) veya Lavandula intermedia'nın taze çiçek uçlarından distilasyonla elde edilen, lavanta çiçeklerinin karakteristik hoş kokusu nu hatırlatan, renksiz veya açık sarı renkli ya da sarımsı-yeşil renkli uçucu bir yağdır. Lavanta yağı karminatif etkilidir; ayrıca renk ve koku verici olarak kullanılır. Bazan vücuda böceklerin yaklaşmasını önleyici repellan olarak da kullanılmaktadır. Ancak esas kullanım alanı parfüm endüstrisidir. Eczacılıkta pomat ve diğer farmasötik preparatlarda hoş olmayan kokuların gizlenmesinde kullanılır. Lavanta yağının inhale edildiğinde sedatif etki gösterdiği ileri sürülmüştür. ınhale edilmesine veya ciltten absorbsiyonuna bağlı bulantı/kusma, baş ağrısı ve üşümeyle gelen titreme şeklinde yan etkilerin görülebileceği rapor edilmiştir. Temas dermatiti ve fotosensitiviteye neden olabilir. Lavanta çiçeği ve yaprakları hipotansiyon, hipertansiyon, hazımsızlık, uykusuzluk, haricen akne endikasyonlarında kullanılır. Drog oral yoldan ve banyo şeklinde kullanılır. Başlıca endikasyonları hipotansiyon, hazımsızlık, kalp şikayetleri ve uykusuzluktur. Lavanta çiçeği droğunda bulunan uçucu (aromatik) yağlar koku sinirinin uçlarını uyararak refleks yolla solunum ve dolaşımı uyarır. Lavanta yağı ise haricen banyo formunda böcek-sinek kovucu olarak kullanılır.

Lanoline- Graisse de laine- Adeps lanae- Rafine yün yağı- Lanae cera- Lanoleine T.K.;

Koyun yününden elde edilir. Açık sarı renkte ve merhem kıvamındadır. Eter, petrol eteri, kloroform ve kaynar mutlak alkolde çözünür. Ağırlığının iki misli su alır. Emulgatördür. Su/yağ emülsiyonu yapar. Susuz halde kıvamı oldukça serttir. Su ilavesi ile hamurumsu bir yapı oluşur. Ağırlığınca su emer. Cilt tarafından kolayca emilir ve kokusuzdur. Sıvağ olarak kullanılır.

T.K. nin lanolinum adı ile aldığı sıvağ ise 13 k. Lanolin 3 k. Mayi parafin ve 4 k. Su ihtiva eder.   

Vaseline- Vaseline blanche;

Beyaz vazelin olarak bilinen yumuşatıcı özellikte bir merhem sıvağıdır. Deriden kolayca absorbe olmaz. Sarı vazelinin beyazlatılması ile elde edilir. Kokusuz ve tatsızdır.

Formülün hazırlanması;

Bir havan içerisine Hamamelis virginia sulu distilatı (Cadıfındığı distilatı) konur. Prokain hidroklorür ilave edilerek çözündürülür. çinko oksit ekleyip iyice karıştırılır. Hesaplı miktarda lavanta esansı ilave edildikten sonra bu karışımı absorbe edene kadar lanolin ilave edilir. Geometrik seyreltme ile vazelin eklenir ve homojen bir karışım olana dek havan içerisinde karıştırılmaya devam edilerek formül sonlandırılır.

Bu formülde dikkat edilmesi gereken husus; karışıma ne kadar vazelin ilave edilmesi gerektiğidir. özellikle öğrenci arkadaşlarımızın laboratuvar çalışmalarında soru olarak karşılarına çıkabilecek bu problemi kısaca özetleyecek olur isek;

Lavanta esansının 1 g’mı 56 damladır. Formülde 10 damla kullanıldığına göre;

X (10) damla= 1/56 x 10 = 0,18 g. dır.

Bu durumda alınması gereken vazelin miktarı;

50 – (2,50 + 0,50 + 2 + 0,18 +15) = 29,82 g. olmaktadır.

ıyi bir hafta dileğiyle...

Kaynaklar:

1- Cahiers du préparateur en pharmacie

Travaux pratiques de préparation et de conditionnement des médicaments

Jean-Marie FONTENEAU Philippe KLUSIEWICZ

2- RxMediaPharma^®2016 ınteraktif ılaç Bilgi Kaynağı 

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/