Makale & Formül

Değerli meslektaşlarım, bu haftanın konusunu eczanelerimizde sık karşılaştığımız pişik hastalığının tedavisinde kullanılan "Lassar Pomadı" oluşturdu. Lassar kelimesinin anlamını internette arama motorlarında Latincede lastik kelimesinin karşılığı olarak bulabildim. Bu pomadın macun kıvamında olması dolayısıyla verilen bir isim olduğunu tahmin etmekteyim.

Pişik hastalığını kısaca tanımlayacak olursak; pişiklerin tıbbi adı "amonyak dermatiti"dir. Popo, kasıklar ve dış cinsel organların çevresinde derinin amonyak ile tahrişine pişik denir. Yeni yapılmış idrarda bol miktarda üre olmasına karşın amonyak yoktur. üre en hassas derilerde bile tahrişe neden olmaz. Ancak idrar bebeğin altında biraz beklerse belirli bakteriler üreyi amonyağa çevirir ve amonyak cildi tahriş eder. 

Cildin yüzeyindeki ince, koruyucu yağ tabakası, nem ve atıklarca(idrar-gaita) geçer ve cilt tahriş olur. Bunu önlemek için eskiden bebeklerin altına anneler, atıkları emebilecek ve cildi mümkün olduğunca kuru tutacak yaprak, toprak ve daha sonraları bezler koymuşlardır.
Pişik, Candida albicans adı verilen mantarın sebep olduğu bir durumdur. Bu mantar dışkı ve idrarın kimyasını çok sever. Bölgenin nemli ve ılık olması da mantarın çoğalması için iyi bir ortamdır.

Pişik genellikle alt bezinin bebeğin tenine temas ettiği noktada hafif kabartılı bir kızarıklık biçiminde ortaya çıkar. Kötüleştiği zaman kızartılı küçük şişlikler, içi su dolu kabarcıklar ve buna benzer biçimde bebeğe acı veren deri değişiklikleri görülebilir. Eğer pişik enfekte olursa bu deri döküntüleri parlak kırmızı bir renk alabilir ve genişleyebilir. Küçük kırmızı döküntüler bezin temas alanının dışına çıkarak yayılabilir.
En sık görülme dönemi 9 -12 ay arası bebeklerdir. Anüs etrafında başlar, kasık kıvrımları, penis altı, testis torbası ve derisi, kızlarda büyük dudakların üzerinde kızarıklıklar yapar.

Pişikli bölgede; batma, yanma, kaşınma hisseder. Bu da sürekli bir ağlama ve huzursuzlanmaya neden olur.  

Bebeklerde, pişik üzerinde mantar enfeksiyonu oluşabilir. özellikle antibiyotik kullanan bebeklerde, kortizonlu krem kullanımı sonrası, mantar enfeksiyonları daha sık görülür. Sıcak ve nem de mantar enfeksiyonu olasılığını artırır. Pişikte mantar enfeksiyonu olduğu zaman parlak kırmızı renkli ve nemli pişik alanının çevresinde küçük, kırmızı serpinti şeklinde çevre döküntüleri olur. Yani belirtilerin kenarında küçük kırmızı benekler görülür ve pişik alanı çevreye doğru genişler.
Pişiklere gereksiz yere mantar ilaçları kullanımı sakıncalıdır hatta bazen yan etki de yapabilir. Bakteri enfeksiyonuna bağlı olduğu düşünülen pişiklerde ise doktor bebeğe ağızdan alınan antibiyotik tedavisi uygulayabilir.
Alerjik reaksiyonlar için topikal steroid krem ya da merhem pişiği hafifletebilir.

Farmasötik teknoloji’de PAT olarak isimlendirilen LASSAR pomadı formülasyonuna geçmeden PAT ları kısaca hatırlayalım.

PAT-PASTA'E-PATES

ıçerisinde yüzde 50-70 katı ilaç içeren koyu kıvamlı merhemlerdir. ıçerisindeki toz maddeler bu ilaçlara hafif kurutucu özellik verir. Böyle bir kütle içerisindeki etken madde deriden daha geç absorbe olur. Bundan dolayı çok kere astrenjan ve antiseptik ilaçlar bu halde kullanılırlar. Merhemlerde olduğu gibi yağlı patlar derinin kıl ve saçlı kısımlarına sürülemezler. Suda jel oluştururken ıslak deriye daha kolay tatbik edilip kolayca yıkanabilirler.

Patların hazırlanması aynen merhemlerin hazırlanması gibidir, ancak fazla miktarda toz madde var olduğundan tozların önce erimiş sıvağın az bir kısmı ile veya az miktar gliserin, sıvı yağ gibi yardımcı maddelerle iyice inceltilmesi lazımdır.

LASSAR PATI T.K.

Rp

Zinc (oxyde de)………... 25,00 g

Amidon de blé ……..,…..25,00 g

Graisse de laine ……..…25,00 g

Vaseline de blanche ..…25,00 g

Formülde yer alan maddeleri incelersek;

Zinkoksid-Zinci oxide-Oxyde de zinc; Zayıf antiseptik özellikleri ile bilinen astrenjan özellikte bir etken maddedir. Ekzema, yanık, pişik, sürtünmeye bağlı cilt hasarlarında kullanılır. çinko oksit pomadı %20, pastası ise %25 oranında çinko oksit içerir. çinko oksit deriden absorbe olmaz, suda erimediği içinde pudra, pomad veya pasta şeklinde uygulanır.

Nişasta- Amylum- Tritici amylum- Oryzae amylum; Nişasta elde edildiği kaynağa göre mısır, patates, buğday ya da pirinç nişastası olarak adlandırılır. Nişasta başta tabletler olmak üzere katı farmasötik dozaj formlarında bağlayıcı, seyreltici ve dağıtıcı olarak kullanılır. Soğuk su ve soğuk alkolde pratik olarak çözünmez. Adsorban özelliği vardır.

Lanoline-Graisse de laine-Adeps lanae-Rafine yün yağı-Lanae cera-Lanoleine T.K.

Koyun yününden elde edilir. Açık sarı renkte ve merhem kıvamındadır. Eter, petrol eteri, kloroform ve kaynar mutlak alkolde çözünür. Ağırlığının iki misli su alır. Emulgatördür. Su/yağ emülsiyonu yapar. Susuz halde kıvamı oldukça serttir. Su ilavesi ile hamurumsu bir yapı oluşur. Ağırlığınca su emer. Cilt tarafından kolayca emilir ve kokusuzdur. Sıvağ olarak kullanılır.

T.K. nin lanolinum adı ile aldığı sıvağ ise 13 k. Lanolin 3 k. Mayi parafin ve 4 k. Su ihtiva eder.  

Vaseline-Vaseline blanche; Beyaz vazelin olarak bilinen yumuşatıcı özellikte bir merhem sıvağıdır. Deriden kolayca absorbe olmaz. Sarı vazelinin beyazlatılması ile elde edilir. Kokusuz ve tatsızdır.

Formülün hazırlanışı

Avrupa Farmakopesi Monograflarında yer alan bu formülün hazırlanışı oldukça basittir.

Formülde yer alan toz özellikteki çinko oksit ve nişasta (çoğunlukla buğday nişastası tercih edilir) homojen olana kadar karıştırılıp 30 C nin biraz üzerinde ısıtılmış vazelin ile beyaz  macun kıvamına gelene kadar ezilir.Daha sonra yine ayrı bir kapsülde 30 C nin üzerinde ısıtılıp yumuşatılmış lanolin ilavesiyle homojen bir preparat olana kadar karıştırılıp formül sonlandırılır.

Yumuşatıcı ve koruyucu bu macun kıvamındaki formüle ihtiyaca göre kortizonlu ve antifungal  özellikte merhemler ilave edilmekte dolayısıyla pişik tedavisinde çok amaçlı olarak kullanılabilmektedir.

ıyi haftalar dileğiyle...

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com

Tel: (332) 3520657

http://www.majistralformul.com/