Makale & Formül

Değerli Meslektaşlarım; bu hafta ıspanya Milli Formülerinde Seboreik dermatit, psoriasis, atopik dermatit ve ekzemada reçete edilen içerisinde Ardıç Katranı ıihtiva eden bir formülü sizlerle paylaşacağım. Seboreik Dermatit genellikle derinin seboreik alanlarında (yüz, saçlı deri ve vücudun üst kısmı) görülen, fakat kesin nedeni belli olmayan enflamatuvar ve kaşıntılı bir cilt hastalığıdır. Toplumdaki sıklığı yaklaşık %1-3'tür. Genellikle ergenlikten sonra ortaya çıkar ve uzun yıllar artma ve azalma dönemleriyle sürer. Daha çok saçlı deri ve kıllı alanları etkileyen hastalık, yüzde, göğüs ortası ve sırtta da çok sık yerleşim gösterir. Lezyonlar hafif yapışkan yağlı pullarla kaplıdır.

Formül;

Rp.

Pix Juniperi

Adeps lanae

Vaselinum      / aa     30 g

Formülde yer alan maddeler;

Katran ardıcı katranı- Pix cadi- Juniperi pix- Cade oil- Alquitran de enebro- Juniper tar oil- Goudron de cade- Pix Juniperi oxycedri- Spanische Cederteer;

Ardıç katranı (pix juniperi oxycedri) Anadolu'da yaygın olarak yetişen katran ardıcı (Juniperus oxycedrus L.) bitkisinin gövde ve dallarından elde edilir. şurup kıvamında, kırmızımtrak siyah renkli, keskin ve özel kokulu, baharlı ve yakıcı, acı lezzetli bir sıvıdır.

Ardıç katranının bileşiminde uçucu yağ, rezin, bir triterpen olan kadinen ve fenol türevleri (gayakol ve krezol türevleri) bulunur. Antiseptik etkili drog doğrudan deriye sürülerek veya pomat halinde kullanılır. Haricen ekzema ve psöriyazis tedavisinde de kullanılır. Sebore, ekzema, psöriyazis, saçlı derideki kepeklenme, pullanma ve kaşıntının tedavisinde yararlı olur. Genellikle bu amaca yönelik olarak hazırlanan şampuanların bileşimine girer. Ardıç katranı (Cade oil), Pinaceae familyasından ardıç (Juniperus oxycedrus) ağacının odunun kuru distilasyonundan elde edilir. şurup kıvamında, koyu kahverengi, tadı acı ve keskin kokulu bir sıvıdır. Gayakol, etilgayakol, krezol ve kadinen içerir. Suda çok hafif çözünür; alkolde 1:9 oranında çözünür; eterde geride küçük parçalar bırakarak 1:3 oranında çözünür; petrol eterinde kısmen çözünür; amilalkol, kloroform ve glasiyal asetik asit ile karışır. Ardıç katranı (Cade oil) hava almayan kaplarda saklanmalıdır. Aşırı sıcakta bırakılmamalıdır. Işıktan korunmalıdır. şampuan formunda % 1-5 oranlarında yer alırken, günde bir kez olarak saçlı deriye tatbik edilir.

Anhidr lanolin- Susuz lanolin- Yün yağı- Adeps lanae- Anhydrous lanolin- Lanolin anhydrous- Wool fat;

Lanolin bir pomat sıvağıdır. Topikal farmasötik formülasyonlarda ve kozmetik ürünlerde yaygın olarak kullanılır. Su/yağ tipindeki krem ve pomatların hazırlanmasında kullanılır. Uygun bitkisel yağlarla ya da vazelin ile karıştırıldığında deriden penetre olan yumuşatıcı özellikte kremler elde edilir. Bu özelliğinden dolayı ilaçların absorpsiyonunu kolaylaştırır. Lanolin ağırlığının yaklaşık iki katı su ile faz ayrımı olmaksızın karışır ve stabil emülsiyonlar elde edilir. Lanolin koyun (Ovis aries, Bovidae) yününden elde edilen saflaştırılmış mumsu bir maddedir. çoğunlukla kolesterol, lanosterol ve yağ alkollerinin yağ asidi esterlerinden meydana gelir. Karakteristik kokulu, soluk sarı renkte yağlı bir maddedir. Eridiğinde berrak ya da hemen hemen berrak sarı renkte bir sıvı haline dönüşür. Amerikan Farmakopesi (USP)'ye göre erime derecesi 38-44°C arasındadır. USP, 200 ppm'e kadar uygun bir antioksidan içermesine izin verir. Lanolin'in 10 g'ı en az 20 ml su tutmalıdır. Suda pratik olarak çözünmez; soğuk alkolde az, kaynar alkolde çok çözünür. Benzen, kloroform, eter ve petrol eterinde kolayca çözünür. Saklanması sırasında yavaş bir şekilde oto oksidasyona uğrayabilir. Bunun önüne geçmek üzere içeriğine butil hidroksitoluen (BHT) ilavesine izin verilir. Uzun süreli ısıtılması halinde rengi kararır ve hoş olmayan bir koku oluşabilir.

Vaselinum- Vaseline officinale- White petrolatum- Beyaz vazelin- Petrolatum album- Weißes Vaselin;

Vazelin petrolden elde edilir. C_nH_2n+2 genel formülüne sahip yarı katı doymuş hidrokarbonların saflaştırılmış bir karışımıdır. Sarı vazelin'in beyazlatılmış şeklidir. Beyaz renkte, yarı şeffaf, yumuşak kıvamlı bir kitledir. Kokusuz ve tatsızdır. Aseton, alkol, gliserin ve suda pratik olarak çözünmez; benzen, karbon disülfit, kloroform, eter, heksan ve çok sayıda sabit ve uçucu yağda çözünür. Amerikan Farmakopesi (USP) bileşimine uygun bir stabilizatör ilavesine izin verir. Vazelin yumuşatıcı özellikte bir merhem sıvağı olarak topikal farmasötik preparatların bileşimine girer. Deriden kolayca absorbe olmaz. Krem, transdermal preparatlar ve kozmetik ürünlerde de kullanılır. Topikal kullanımına bağlı aşırı duyarlık reaksiyonları bildirilmiştir. Taşıdığı polisiklik aromatik hidrokarbon safsızlıkları allerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu safsızlıkların miktarı vazelinin kaynağına ve saflaştırma derecesine bağlıdır. Beyaz vazelin'in neden olduğu aşırı duyarlık reaksiyonları sarı vazelin'e göre daha azdır. Bu nedenle kozmetik ürünler ve farmasötik preparatlarda beyaz vazelin tercih edilir. ıyi kapatılmış kaplarda kuru ve serin bir yerde saklanmalıdır. Işıktan korunmalıdır. Vazelin oldukça stabil bir maddedir. Ancak taşıdığı çok az miktarlardaki safsızlıklar nedeniyle stabilite sorunlarına neden olabilir. Bu safsızlıklar ışık etkisiyle renk değişimine neden olacak şekilde oksitlenebilir. Bunun sonucu istenmeyen kokular meydana gelebilir. Butil hidroksianisol, butil hidoksitoluen ya da alfa tokoferol gibi bir antioksidan ilavesiyle bu tür oksidasyonlar engellenebilir. Bütünüyle akıcı hale getirmek üzere gereken sıcaklığın (yaklaık 70°C) üzerinde uzun süre ısıtılmamalıdır.

Formülün hazırlanması;

Lanolin su banyosunda yumuşatılarak bir havan içerisinde ardıç katranı ile karıştırılır. Daha sonra su banyosunda yumuşatılan vazelin ilave edilerek homojen bir karışım oluşana kadar karıştırılarak preparat sonlandırılır.

Saçlı deride ve vücudun kıllı bölümlerinde görülen Seboreik Dermatit  tedavisinde Ardıç katranlı şampuan formülü;

Rp.

Ihtiyol                5 %

Pix Juniperi       3 %

Detergente anionico sulfonado       150 g

Formülde yer alan maddeler;

Ammoniumsulfobituminat- ıhtamol- ihtiyol- Bithyol- Ichthyol- Ichthammol;

ıhtiyol kırmızı-kahveden siyaha değişen renkte güçlü ve karakteristik kokulu bir sıvıdır. Bitümlü şist veya tortulu şist'in amonyum sülfat ve su ile birlikte distraktif distilasyonu ile hazırlanan yağlı bir maddedir. Esas olarak sülfonik asitlerin amonyum tuzlarından oluşur. ıngiliz Farmakopesi (BP) 'ye göre kuru madde üzerinden hesaplandığında en az %10.5 organik olarak bağlanmış kükürt içermesini ve sülfat olarak %25'ten fazla total kükürt içermemesi gerektiğini belirtir. Amerikan Farmakopesi (U SP)'ye göre %10'dan az total kükürt ve %2.5'tan az amonyak içermemelidir. BP'ye göre çözünürlükleri: Suda çözünür; alkol ve eterde kısmen çözünür. USP'ye göre çözünürlükleri: Suda 1:10 oranında çözünür ; gliserin, sabit yağlar ve yağlarla karışır; alkol ve eterde kısmen çözünür. ıhtiyol içerdiği sülfon formundaki kükürde bağlı zayıf antiseptik etki gösterir. %10'luk pomatları ekzama, furonküloz, psöriasis ve akne gibi bazı cilt hastalıklarında topikal antiseptik olarak kullanılır. ıhtiyol ağzı sıkıca kapalı kaplarda ve serin yerde saklanmalıdır.

Sülfonatlı anyonik deterjan;

Gözleri ve cildi tahriş edebilir. Gözle temas halinde, bol suyla yıkanmalıdır.

Formülde taşıyıcı olarak yer alan bu madde yerine kişiye uygun özellikte bir şampuan sıvağ olarak kullanılabilir.

Formülün hazırlanması;

Formülde yer alan ihtiyol gerekli miktarda su ile eritilerek şampuan içerisine karıştırılır. Daha sonra ardıç katranı ilave edilerek içerisinde erimiş ihtiyol bulunan karışım kuvvetlice çalkalanır. Günde bir kez saçlı deri yıkanmalıdır.

ıyi bir hafta dileğiyle…

Kaynak;

1-La Formulacion Magistral en la Oficina de Farmacia valencia, 1981

2- RxMediaPharma^®2016 ınteraktif ılaç Bilgi Kaynağı  

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com

Tel: (332) 3520657

http://www.majistralformul.com/