Makale & Formül
Antiseptik - Antibakteriyel - Antimikotik - Antiviral
Mantar’da Nistasin Formülü
Mantar Enfeksiyonlarında Nistasin Formülü
Değerli Meslektaşlarım Majistral üretim; yetim ilaç dediğimiz, herhangi bir nedenle artık raflarımızda yer almayan ilaçların imalatında alternatif bir çözüm olması anlamında önem arz etmektedir. ülkemizde Mikostatin pomad (100.000 ü/g) adı ile yakın bir zamana kadar hastalarımıza verdiğimiz bu ilacın yerini tutabilecek Alman Standart Formülerinde yer alan bu formülü haftanın formülü olarak sizlerle paylaşmaktayım. Cilde ait mantar enfeksiyonlarının, bilhassa Candida albicans (monilia)'dan ileri gelen, monilia'ya bağlı paronişiya ve bebeklerin idrardan ileri gelen tahrişlerle oluşan fungal enfeksiyonlarının tedavisinde, meme altlarında ve intertrigolu sahalardaki monilia enfeksiyonlarının tedavilerinde kullanılır. Paranoşi tırnakların kenarındaki derinin yada tırnağın çevresindeki epidermis tabakasının enfeksiyonudur. Sıklıkla manikür, tırnak yeme yada tırnak ucunda ki derinin travması sonucu oluşur. Paranoşi enfeksiyonu hem aerop hemde anaerop bakteri içerir. Nistatin; esasında hemen hiç toksik olmayan, sansitize etmeyen ve halsiz süt çocukları da dahil her yaştaki hastalar tarafından uzun süre tatbik sonucu bile iyi tolere edilen bir ilaçtır. Topikal tatbik neticesi irritasyon meydana gelirse ilacın tatbikatı durdurulmalıdır. ılaç hastalıklı bölgeye lüzumuna göre günde bir veya birkaç defa tatbik edilebilir. ılaç tatbikine tam iyileşme husule gelinceye kadar devam edilmelidir. Oda sıcaklığında muhafaza ediniz. Eğer hipersensitivite reaksiyonu meydana gelirse ilaç derhal durdurulmalı ve uygun tedbirler alınmalıdır.
Formül:
Rp.
Nystatin 7 Mio I.E.
Zinkoxid 50,0 g
Magnesiumstearat 0,5 g
Mittelkettige Triglyceride zu 100,0 g
Formülde yer alan maddeler:
Nistatin- Fungicidin- Nistatina [Ph. Eur. 4]- Nystatinum [Ph. Eur. 4; Ph. Int. III]:
Nistatin belirli Streptomyces noursei türlerinden elde edilen antifungal bir antibiyotiktir. Esas olarak tetraen yapılı bileşikler içerir. Bunlardan başlıcası Nistatin A1'dir. Nistatin A1 sarıdan açık kahveye değişen renkte, karakteristik kokulu higroskopik bir tozdur. Nistatin kuru madde üzerinden hesaplandığında mg'ı başına 4400 üniteden az nistatin A1 içermelidir. ıngiliz Farmakopesi (BP)'ye göre çözünürlükleri: Suda çok az çözünür; pratik olarak alkol, kloroform ve eterde çözünmez. Amerikan Farmakopesi (USP)'ye göre: Suda hafifçe çözünür; alkol, metil alkol, n-propil alkol ve n-butil alkolde hafif veya az çözünür; kloroform ve eterde çözünmez. Sudaki %3'lük süspansiyonunun pH'sı 6.5-8.0 arasında değişir. Kimyasal yapısı bakımından amfoterisin B'ye çok benzer. Her ikisi de polien yapılı antifungal ajanlardır. Nistatin gastrointestinal kanaldan absorbe olmaması ve toksisitesi nedeniyle sistemik mantar enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılmaz. Tinea capitis gibi dermatofit enfeksiyonlarının tedavisi için önerilmesine rağmen, sadece Candida'ya karşı etkilidir ve en yararlı olduğu olgular orofaringeal, kutanöz, mukokutanöz ve vulvovajinal kandidiyazis olgularıdır. Nistatin'in sistemik kullanıma özgü lipozomal bir formülasyonu klinik olarak araştırılmaktadır. Bu lipozomal formülasyonun Aspergillus'a karşı etkili olabileceği düşünülmektedir.
Amfoterisin B gibi, nistatin de hem mantar hem de insan hücre membranında bulunan sterollere bağlanır. Nistatin, in vivo olarak çoğunlukla fungustatik etki göstermesine rağmen, yüksek konsantrasyonlarda veya aşırı duyarlı mikroorganizmalara karşı fungusit etki gösterebilir. Mantar hücre membranında bulunan ergosterol'e karşı, kolesterole oranla daha yüksek afinite gösterir; buna rağmen sistemik olarak kullanılamayacak kadar toksik bir ilaçtır. Bağlanma sonucunda hem mantar hem de insan hücre membranın bütünlüğü bozulur. Bu bozulma hücre içinden potasyum ve diğer maddelerin kaybına yol açar. Bakteri hücre membranlarında sterol bulunmadığı için, nistatin bakterilere karşı etkili değildir. Nistatin protozoalara, trikomonadlara ve virüslere karşı da etkisizdir. Nistatin oral yoldan kullanılır, fakat gastrointestinal kanaldan absorbe olmaz. Oral yoldan verildiğinde, feçesle hemen hemen bütünüyle değişmeden atılır. Sadece topikal olarak kullanılır. Sağlam deriden veya mukoza membranlarından absorbe olmaz.
Zinkoksid- Zinci oxide- Oxyde de zinc- Zinkoxid [ASK; Ph. Eur.]:
çinko oksit beyaz veya sarımsı-beyaz renkte, kokusuz, amorf, yumuşak, partikülsüz bir tozdur. Havadan yavaş bir şekilde karbondioksit absorbe eder. Pratik olarak suda çözünmez; seyreltik mineral asitlerde çözünür. çinko oksit zayıf antiseptik özellikleri olan hafif bir astrenjandır. Güneş ışınlarına karşı koruma sağlamak üzere topikal olarak kullanılır. Fotoproteksiyon için kullanılan bu tür preparatlarında çoğu zaman titanyum dioksit ile kombine halde bulunur. Ayrıca ekzema, abrazyon, yanıklar, sürtmeye bağlı cilt hasarı, çocuk bezine bağlı pişik olguları ve ciltte görülen hafif iritasyon hallerinde topikal olarak uygulanır. Suda erimediği için pudra, pomad veya pasta şeklinde uygulanır. çinko oksit pomadı %20 ve çinko oksit pastası ise %25 oranında çinko oksit içerir. Kalamin %98 oranında çinko oksit içeren bir cilt antiseptiğidir. çinko oksit ekzema tedavisinde kömür katranı veya ihtamol ile kombine olarak da kullanılmaktadır.
çinko oksit diş hekimliğinde dolgu maddesi olarak kullanılan dental sementin bileşiminde de yer alır. Fosforik asit ile karıştırıldığında büyük oranda çinko fosfat'tan oluşan sert bir materyal oluşturur; bu metaryalin karanfil yağı ve öjenol ile karışımı geçici dolguların hazırlanmasında kullanılır. çinko topikal olarak uygulandığında astrenjan ve zayıf antiseptik etki gösterir. çinko sülfat astrenjan ve antiseptik etkilerine ek olarak oftalmik çözeltisi halinde gözün dış yüzeyinden mukusun temizlenmesi için de kullanılır. Ancak hafif vazodilatasyon da yapar ve dekonjestan etkisi yoktur. çinko oksit topikal olarak uygulanır. Suda erimediği için pudra, pomad veya pasta şeklinde cilt antiseptiği olarak kullanılır. çinko oksit deriden absorbe olmaz.
Magnesii stearate- Magnesii stearas [IP3]- Magnesium stearate [BP; NF; P.Cx.79; USAN]:
Magnezyum stearat tablet ve kapsül üretim sürecinde granüle yapımında kayganlaştırıcı olarak kullanılır. Ayrıca, serpme tozu ve bariyer kremlerin bileşimine de girer. Avrupa Farmakopesi (Ph. Eur. 6.5)'e göre magnezyum stearat katı organik asitlerden oluşan bir karışımdır ve esas olarak bitkisel veya hayvansal kaynaklı değişik oranlardaki magnezyum stearat (C36H70MgO4 = 591.2) ve magnezuym palmitat (C32H62MgO4 = 535.1)'tan oluşur. Kuru madde üzerinden hesaplandığında %4.0 ila 5.0 magnezyum içerir. Yağ asidi fraksiyonu %40'tan az stearik asit içermemeli ve stearik asit ve palmitik asit toplamı %90'dan az olmamalıdır. Beyaz veya beyaza yakın renkte, dokunulduğunda yağlı hissi veren, çok ince, hafif toz halinde bulunur. Pratik olarak suda ve susuz alkolde çözünmez. Amerikan Farmakopesi (USNF 27)'ne göre magnezyum stearat katı organik asitlerin magnezyumla oluşturduğu bir karışımıdır ve esas olarak değişik oranlarda magnezyum stearat (C36H70MgO4 = 591.2) ve magnezyum palmitat (C32H62MgO4 = 535.1)'tan oluşur.
Nötral yağ- Orta zincirli trigliseritler- Caprylic/capric triglyceride [INCI]- Triglyceride, mittelkettige [Ph.Eur.]- Triglycerides, medium-chain [BP; NF]:
Orta zincirli trigliseritler farmasötik preparatlarda emülsüfiyan, süspansiyon ajanı ve çözücü olarak kullanılır. Deri üzerindeki yayılımı iyidir ve derinin solunumunu etkilemez. Ayrıca, deriden penetrasyonu iyidir ve deri üzerinde güçlü yumuşatıcı etki gösterir. Deri üzerinde görünür bir film tabakası oluşturmaması, iyi bir çözücü olması, geçimlilik ve oksidasyona karşı stabilitesinin yüksek oluşu diğer önemli özellikleridir. Fraksiyonlandırılmış hindistancevizi yağı orta zincirli trigliserit kaynağıdır. Orta zincirli trigliseritler, Cocos nucifera L. (Palmae) bitkisinin endospermlerinin sert ve kurutulmuş kısımlarından ekstraksiyonla ele edilen yağdan hazırlanırlar. Sabit yağın hidrolizi sonucu elde edilen yağ asitlerinin fraksiyonlandırılması ve daha sonra esterleştirilmesi ile ele geçerler. Bu nedenle, orta zincirli trigliseritler doymuş yağ asidi trigliseritlerinin bir karışımı olarak tanımlanabilir. %95'den az olmayan oranda doymuş kaprilik ve kaprik asitleri içerir. Renksiz ya da açık sarı renkte yağlı bir sıvıdır. Suda pratik olarak çözünmez; alkol, metilen klorür, petrol eteri ve bitkisel yağlarla karışır. Tam olarak doldurulmuş ve iyi kapatılmış kaplarda saklanmalı ve ışıktan korunmalıdır. Polistiren, yüksek dansiteli polietilen ve polivinil klorür ile geçimsizlik göstermesi nedeniyle, orta zincirli trigliseritlerin paketlenmesinde düşük dansiteli polietilen, polipropilen, cam ya da metal malzeme kullanılması önerilir.
Orta zincirli trigliseridler Cocos nucifera L. (Palmae) bitkisinin endospermlerinin sert ve kurutulmuş kısımlarından ekstraksiyon ve ardından uygulanan özel işlemlerle elde edilen bu ürün uzun zincirli triglliseritlere göre daha hızlı sindirildikleri için kistik fibrozis gibi yağ malabsorbsiyonunun söz konusu olduğu durumlarda ve parenteral beslenme desteği için hazırlanan preparatlarda kullanılırlar.
Formülün Hazırlanması:
Cam bir havanda hesaplı miktarda Nystatin, Zinkoxid ve Magnesiumstearat karıştırılırak toz edilir. üzerine Hindistan cevizi yağı yavaş yavaş ilave edilerek formül 100 g’ma tamamlanır. Preparatın kullanım süresi cam veya plastik şişe içerisinde 6 ay’dır.
ıyi bir hafta dileğiyle…
Kaynak;
- Standardisierte Rezepturen 2017.
- RxMediaPharma®2016 ınteraktif ılaç Bilgi Kaynağı
Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/
