Makale & Formül

Değerli meslektaşlarım, bu haftanın makalesinde eczanelerimizde sıklıkla hazırladığımız shohl solüsyonu olarak adlandırılan bir formülasyonu  beraberce inceleyeceğiz.Formüle geçmeden önce Shohl solüsyonu ile koruyucu tedavinin etkisinden kısaca bahsetmek gerekir.

üreter taşları özellikle boyutu 5mm’nin altında olanlar spontan düşebilirler, 5mm’nin üzerindeki taşların obstrüksiyon veya semptom yapmadan ve  böbrek hasarı oluşturmadan düşme ihtimalleri çok düşüktür ve tedavi gerektirmektedir Sitrat, kalsiyum’a bağlanarak, kalsiyum okzalat ve kalsiyum fosfat kristallerinin yapışmasını ve büyümesini önleyen önemli bir taş inhibitörüdür. Bu nedenle idrarda düşük düzeylerde bulunması kalsiyum taş hastalığının oluşumuna neden olur. Hipositratüri, herhangi bilinen metabolik bir bozukluk olmadan ve herhangi bir semptom vermeden görülebilir. Bunun dışında metabolik asidozis, distal tubuler asidosiz ve diyareye bağlı olarak ortaya çıkabilir. çevresel faktörler olarak, yüksek protein alımı ve aşırı tuz tüketimi de hipositratüriye neden olur. Bir çok literatür, kalsiyumtaşı olan çocuklarda %30 ile 60 arasında hipositratüri olduğunu ortaya koymuştur. Sitrat düzeyini yükseltmek için, Potasyum-sitrat (K-sitrat) 1 mg/kg/gün başlangıç dozuyla 2 öğüne bölünerek verilir. Potasyum tuzlarının kullanımı kontrendike olduğu zaman sodyum sitrat özellikle tercih edilmektedir. Sitrat idrarda kristallerin tutunma ve kümeleşmesini  önler.

ürik Asit Taşları

Yine çok görülen diğer bir taş türü olan ürik asit taşları da çocukluk çağında görülen taşların  %4-8’inden sorumludur. ürik asit pürin metabolizmasının son ürünüdür ve ürik asit taşı oluşumunda ana neden hiperürikozüri’dir. ürik asitin 10 mg/kg/gün’den fazla atılımı hiperürikozüri olarak kabul edilir. ürik asit taş formasyonundan üç temel faktör sorumludur:

1-Asidik idrar pH’sı

2-idrarla atılan ürik asit miktarında artış (hiperürikozüri)

3-Düşük idrar volümü.

Bir hastada bu faktörlerden biri veya birkaçının olması ürik asit kristal oluşumuna yol açar.  

ürik asit; ASİT PH ortamları sever. Ph yükseltilerek ortam alkaliye çevrilirse ortamda taş oluşumu engellenmiş olur. Böbrek taşı hastalarına limonata ve sirke önerilir. Böylelikle hastanın sitrik asit alması sağlanır. Taze narenciye sularıda yine taş oluşumunun önlenmesinde  önemlidir. Maden suyu sodyum bikarbonat içerdiği için önerilir. Böbreklerinde taş olan hastalara çok sıvı tüketmesi gerektiği mutlaka söylenmelidir.

Bu formülasyon idrarı daha az asitli hale getirmek(alkalileştirmek) için kullanılır. Böylelikle asidoz gibi bazı metabolik sorunları önlemek ve böbreklerde oluşan belirli türde (ürat) böbrek taşlarını önlemede ve tedavide  kullanılır.Sitrik asit ve sitrat tuzları,( potasyum ve sodyum) idrarı alkalileştiren ilaç sınıfına aittir.

Formülümüze dönecek olursak;

SODıUM CıTRATE AND POTASSıUM CıTRATE ORAL SOLUTİON

Synonyms:Shohl’s solution

Rp

Sodium  citrate ……………24,80 g

Potassium citrate …………27,20 g

Propylene  glycol …………10,00 ml

Simple syrup ……………….20,00 ml

Purified water q.s…………..100,0 ml

Formülde yer alan maddeleri incelersek...

Sodyum sitrat- Citrate de sodium- Natrium citrat; Sodyum sitrat beyaz granüllü yapıda kristaller veya kristalize bir tozdur; nemli ortamda havadan rutubet çekerek yavaş yavaş erir. ıngiliz farmakopesi (BP)'ye göre çözünürlükleri: Suda serbestçe çözünür, alkolde pratik olarak çözünmez. Sterilize çözeltileri cam kaplarda saklandığında kaptan partiküllerin kopmasına neden olabilir; bu tür partikülleri içeren çözeltiler kullanılmamalıdır.

Sitrik asit ve sodyum sitrat oral yoldan kullanılan alkalileştirici maddelerdir. Her ikisi de metabolik asidoz tedavisinde ve idrar pH'sını yükseltmek için kullanılır. Sodyum sitrat ekspektoran olarak da kullanılır. Mide mukozasını tahriş ederek refleks yolla veya direkt etkisiyle bronş mukoza bezlerinin salgısını artırır. Bu yolla ekspektoran preparatlarda etkiye katkıda bulunur.

Potassium citrate -Kalii citras- Anhidr potasyum sitrat; Potasyum sitrat, Kokusuz, higroskopik kristaller veya beyaz granüllü bir tozdur. Nemli havada çiçeklenir. Potasyum sitrat suda 1:1 ve gliserolde 1:2.5 oranında çözünür; pratik olarak alkolde çözünmez. Potasyum sitrat ve sitrik asit oral yoldan verilen alkalileştirici ajanlardır. üriner alkalileştirici olarak da etki gösterirler; metabolizmaları sonucu oluşan serbest bikarbonat iyonlarının üriner atılımının artmasını sağlayarak üriner pH'yı artırırlar. ıdrarın alkalileşmesi alt idrar yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan sistit olgularında görülen rahatsızlık hissini giderebilir.

Propylene  glycol- propyleneglycolum- Propilen glikol; Farmasötik preparatlarda değişik amaçlarla kullanılan bir yardımcı maddedir. Oral, parenteral, oftalmik, vajinal ve topikal ürünlerin bileşimine girer.

BASİT şURUP-SıROP SıMPLE

SıRUPUS SıMPLEX T.K.(1954) TF (1974)

şeker ............ 64 g

Su...................36 g

Hazırlanışı; darası alınmış bir kap içerisinde şeker, su ile yüksek olmayan bir ısıda su banyosunda eritilir. Sonra devamlı olarak karıştırılarak bir taşım kaynatılır. Buharlaşıp azalan suyun yerine kaynar su ilave edilir. Sıcak iken bezden geçirilir veya süzülür.

Eau purifiee-Eau distillee; Distile su çözücü olarak formülde kullanılmıştır.

Formülün hazırlanışı

Sodyum sitrat ve potasyum sitrat bir miktar (1:1 oranında) kaynatılmış distile su içerisinde ayrı ayrı çözündürülür. Basit şurup ve propilen glikol ilave edildikten sonra önceden kaynatılmış ve soğutulmuş distile su ile 100 ml’ye tamamlanır.

Eğer  Potasyum tuzlarının kullanımı kontrendike ise sodyum sitrat özellikle tercih edilmektedir.

SODıUM CıTRATE AND CıTRıK ACıD ORAL SOLUTİON

Synonyms: Shohl’s solution

Rp

Methyl  hydroxbenzoate ….. 0,035 g

Propyl hydroxbenzoate ……0,025 g

Ethyl Alcohol  % 95…….…1,50 ml

Sucrose ……………………….. 5,0 g

Sodium citrate dihydrate … 10,0 g

Citric acid anhydrocus ……6,0 g

Lemon oil……………………… q.s.

Color …………………………… q.s.

Purified water  q.s…………100,0 ml

Shohl  solüsyonunun oral kullanımı

Her dozdan önce kabı çalkalayın. Ağız yoluyla, genellikle günde 4 kez alınması gerekir.Oluşabilecek ishal ve mide problemlerini önlemek için   yemekten sonra soğuk su veya meyve suyu içerisinde yavaş yavaş tüm karışımı içiniz. Doz, sağlık durumunuz ve tedaviye yanıt verecek şekilde doktor tarafından ayarlanmalıdır.

Dozunu artırmak veya doktorunuzun onayı olmadan daha sıklıkla  bu ilacı kullanmak doğru değildir. Maksimum fayda için düzenli olarak bu ilacın  kullanımı gerekmektedir. Bu ilacı alırken, idrar pH ‘ını sık sık (asitlik) test etmek gerekebilir. .PH, uygun dozu belirlemekte  yardımcı olur.  

Notlar;

Moleküler ağırlık
Potasyum sitrat: 324,41
Sodyum sitrat: 258,07 (susuz)
Sitrik asit: 192.12

Sitratlar (sistemik) 
1) potasyum sitrat
2) Potasyum sitrat ve sitrik asit
3) potasyum sitrat ve sodyum sitrat
4) sodyum sitrat ve sitrik asit
5) Tricitrates
 

ıyi haftalar dileklerimle...

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/