Makale & Formül

Kronik ekzema ve sedef hastalığı tedavisinde majistral formül seçeneği (NRF 11.46.)

Değerli meslektaşlarım bu hafta özellikle kronik kuru ekzamalarda ve sedef hastalığında Almanya’da reçete edilen bu formülü beraberce inceleyeceğiz. Alman standart reçete formülerinde yer alan ve etken madde olarak kömür katranı içeren bu formülde taşıyıcı olarak yer fıstığı yağı ve hindistan cevizi yağı yer almaktadır.

Bilindiği gibi ekzema; ciltte tipik olarak kızarıklık (eritem), içi sıvı dolu keseciklerin oluşması (papül ve vezikül oluşumu), pullanma, kalınlaşma ve sertleşme (likenleşme) ile belirgin, çoğu olguda birbirini izleyen aşamalar halinde ortaya çıkan akut veya kronik enflamatuvar durumlar için kullanılan jenerik bir  terimdir. Bazen hiperpigmentasyon, kaşıntı ve yanma ile birlikte olabilir. Genel olarak "atopik egzema/dermatit" diye bilinen bu klinik durum tek bir hastalık olmayıp, ortak özellikleri olan birkaç hastalığın bileşimidir. Bunu belirten daha uygun bir deyim atopik egzema/dermatit sendromu (AEDS)'dir. Bunun alerjik astma ve rinokonjunktivite bağlı alt grubu, IgE-bağlantılı AEDS olarak isimlendirilmelidir.

Formül;

Rp.

Steinkohlenteer                    5,0 g

Hydriertes erdnussöl          85,0 g

Mittelkettige triglyceride     5,0 g

Polysorbat 60                        5,0 g

Formülde yer alan maddeler;

Kömür Katranı- Goudren de Houille- Coal tar- Pix Carbonis- Pix Lithanthracis- Steinkohlenteer;

Maden kömürünün kuru distilasyonu ile hazırlanır. Naftaline benzer kokusu, yakıcı lezzeti vardır. Siyaha yakın renkte yoğun sıvıdır. Hava ile temasta katılaşır. Suda hafifçe çözünür. Kloroform ve benzende çözünürken, alkol ve eterde kısmen çözünür. Yoğunluğu hava etkisi ile yavaş yavaş artar. Parlak isli bir alevle yanar. Doymuş çözeltisi turnusole karşı alkali reaksiyon verir. Kömür katranı, kepek ve psoriyazisin yanı sıra saç bitlerini öldürmek ve uzaklaştırmak için kullanılan tıbbi şampuan, sabun ve pomatların bileşimine girer. Kömür katranının kuru distilasyonu ile hazırlanan çözünür ekstreleri (%2) de kepek tedavisinde kullanılır. Katranlar ve katran yağları epidermisin kalınlığını azaltırlar. Antiprüritiktirler ve zayıf antiseptik etki gösterirler. Topikal olarak ekzema, psoriyazis, kepek, seboreik dermatit ve diğer cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılırlar. Kömür katranı preparatlarının yerini büyük ölçüde odun katranları almıştır. Ultraviyole ışığı psoriyazis tedavisinde kömür katranının etkinliğini artırır. Bazı odun katranları ekspektoran preparatlarının bileşimine girer. Katran homeopatik tıpta da kullanılmıştır.

Hidrojene yer fıstığı yağı- Oleum Arachidis hydrogenatum- Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.) yağı- Peanut oil;

Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.), baklagiller (Fabaceae) familyasından tohumlarında %45-60 oranında yağ, %20-30 oranında protein, %18 oranında karbonhidrat, vitaminler ve madensel maddeler içeren, özellikle yağ sanayi ve çerez yapımı başta olmak üzere, sapı kuru ot ve kabuğu da çeşitli şekillerde değerlendirilen değerli bir bitkidir. Yer fıstığı daha çok çerez olarak tüketilmektedir. Bu amaçla yerfıstığı tohumları ya dış kabuk kırılmadan ya da kabuk kırılıp tohumlar ayrıldıktan sonra kavrulup çiğ fıstık tadı giderilmiş ve aynı zamanda dayanıklılığı arttırılmış olarak tüketime sunulur. Avrupa Farmakopesi (Ph Eur. 7)'ye göre rafine yerfıstığı yağı (Arachis Oil, Refined; Arachis Oil BP2012) kabuklu yer fıstığı tohumlarından elde edilir. Uygun bir antioksidan ilave edilebilir. Esas olarak oleik ve linoleik asit ve diğer asitlerin küçük bir miktarda gliseridlerden oluşan berrak, sarımsı viskoz sıvı vardır. Yaklaşık 2^oC'de katılaşır. Alkolde çok az çözünür; petrol eteri  ile karışabilir. ıyi doldurulmuş kaplarda saklanmalıdır. Işıktan korunmalıdır. Yer fıstığı yağının içeriğindeki yağ asitlerinin kandaki lipid profili üzerine olumlu etkileri vardır. Beslenmeyle alınan doymuş yağ asitlerinin yerine doymamış yağ asitlerinin daha sık tüketilmesi iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterol oranının artmasına, kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterol, trigliserid ve yağ oksidasyonu oranının azalmasına yardımcı olur. Kalp ve damar sistemi üzerinde olumlu etkiler gözlenebilir. Bazı çalışmalarda yer fıstığı tüketim sıklığı ile vücut kitle indeksi arasında ters orantı olduğu belirtilmektedir.

Orta zincirli trigliseritler- Nötral yağ- Triglycerida mediocatenalia- Triglyceridöl, mittelkettig, pflanzlich- Mittelkettige triglyceride;

Orta zincirli trigliseritler farmasötik preparatlarda emülsüfiyan, süspansiyon ajanı ve çözücü olarak kullanılır. Deri üzerindeki yayılımı iyidir ve derinin solunumunu etkilemez. Ayrıca, deriden penetrasyonu iyidir ve deri üzerinde güçlü yumuşatıcı etki gösterir. Deri üzerinde görünür bir film tabakası oluşturmaması, iyi bir çözücü olması, geçimlilik ve oksidasyona karşı stabilitesinin yüksek oluşu diğer önemli özellikleridir.

Orta zincirli trigliseritler, Cocos nucifera L. (Palmae) bitkisinin endospermlerinin sert ve kurutulmuş kısımlarından ekstraksiyonla ele edilen yağdan hazırlanırlar. Sabit yağın hidrolizi sonucu elde edilen yağ asitlerinin fraksiyonlandırılması ve daha sonra esterleştirilmesi ile ele geçerler. Bu nedenle, orta zincirli trigliseritler doymuş yağ asidi trigliseritlerinin bir karışımı olarak tanımlanabilir. %95'den az olmayan oranda doymuş kaprilik ve kaprik asitleri içerir. Renksiz ya da açık sarı renkte yağlı bir sıvıdır. Suda pratik olarak çözünmez; alkol, metilen klorür, petrol eteri ve bitkisel yağlarla karışır. Tam olarak doldurulmuş ve iyi kapatılmış kaplarda saklanmalı ve ışıktan korunmalıdır. Polistiren, yüksek dansiteli polietilen ve polivinil klorür ile geçimsizlik göstermesi nedeniyle, orta zincirli trigliseritlerin paketlenmesinde düşük dansiteli polietilen, polipropilen, cam ya da metal malzeme kullanılması önerilir. C0CUS NUCİFERA L.(PALMAE) bitkisinin meyvalarının kuru katı kısımlarından soğuk pres ile elde edilen beyaz renkte yağlı bir kitledir. Orta zincirli trigliseridlerin kaynağı olan bu yağa HİNDİSTAN CEVİZİ YAĞI adı verilmekte dersem daha iyi hatırlayabileceğimizi sanıyorum. Hoş kokulu doğal bir kozmetik ürün olarak bilinen hindistan cevizi yağının lokal olarak başta saç dökülmelerinde kullanılmakla beraber (ekzema, sedef, cilt yaraları ve yara izleri, dermatit vs) sayısız cilt problemlerinde de kullanıldığı bilinmektedir.

Polioksietilen 60 sorbitan monolaurat- Tween 60- Polyoxyethylene 20 sorbitan monostearate;

Polisorbatlar, stabil yağ/su tipinde farmasötik emülsiyonların hazırlanmasında emülsüfiyan olarak  kullanılan noniyonik yüzey aktif maddelerdir. Esansiyel yağlar ve yağda çözünen vitaminlerin (A, D ve E vitaminleri gibi) de yer aldığı çeşitli maddeler için çözünürlük artırıcı olarak kullanılırlar. Oral ve parenteral süspansiyon şeklindeki formülasyonlarda ıslatıcı ajan olarak da kullanılmaktadırlar. Polisorbat 20, 40, 60, 65 ve 80'in total polisorbat esterleri olarak ifade edilen tahmini kabul edilebilir. Günlük maksimum alım miktarı vücut ağırlığının kg'ı başına 25 mg olarak bildirilmiştir. Polisorbat 60, sorbitol ve anhidritlerinin kısmi stearik esterlerinin bir karışımıdır. Sorbitol ve anhidritlerinin her bir molü yaklaşık 20 mol etilen oksit ile kopolimerize halde bulunur. Esterifikasyonda kullanılan stearik asit aynı zamanda diğer yağ asitlerini de (özellikle palmitik asit) içerebilir. Sarı-turuncu renkli yağlı bir sıvı, yarı jel ya da sarımsı kahverengi renkli jelatinimsi bir maddedir. 25°C'nin üzerinde berrak bir sıvıdır. Hafif karakteristik bir kokusu vardır. Su, susuz alkol, metil alkol, etil asetat ve toluen ile karışır. Sıvı parafin ve sabit yağlarda pratik olarak çözünmez.

Polisorbatlar, elektrolitler ve zayıf asit ve bazların varlığında stabildirler. Kuvvetli asit ve bazlar sabunlaşmaya neden olabilir.

Formülün hazırlanması;

Kömür katranı polisorbat 60 ile karıştırıldıktan sonra taşıyıcı yağlar ilave edilerek formül sonlandırılır.

Bu formülde etken madde olan  kömür katranı  %5 oranında kullanılmıştır. Kronik egzama ve sedef hastalığı (psoriazis vulgaris) tedavisinde hastalığın seyrine göre %2 ila %20 arasında kullanıldığı görülmektedir.

Günde 1 kez hastalıktan etkilenen deri bölgelerine akşam küçük alanlara ince bir tabaka şeklinde uygulanır. Formülün dayanıklılığı aluminyum tüp içerisinde 1 yıldır.

ıyi bir hafta dileğiyle…

Kaynaklar;

1- Standardisierte Rezepturen (NRF/SR)

2- RxMediaPharma^®2016 ınteraktif ılaç Bilgi Kaynağı 

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/