Makale & Formül

Değerli meslektaşlarım; bu hafta Euphorbiaceae familyasından Ricinus communis bitkisinin tohumlarından ısı uygulanmaksızın preslenerek elde edilen sabit bir yağ olan Hint yağı (Castor Oil) içeren bir formülü inceleyeceğiz.

ıspanyol Milli Formülerinden alınan bu formül saçlı derinin seboresinde haricen uygulanmak suretiyle kullanılmaktadır.

Formül:

Acido salicilico             4 g

Resorcina                     4 g

Aceite de risino            4 g

Alcohol etilico c.s.p.     1 litro

Formülde yer alan maddeler:

Acide salicylique [FP; DCF]- Salicylsäure [IUPAC; ASK; Ph. Eur.]- Acido salicilico [FU]:

Salisilik asit beyaz veya renksiz iğnemsi kristaller veya beyaz tüysü kristal yapılı bir tozdur. Sentetik şekli beyaz ve kokusuzdur. Doğal metil salisilattan hazırlandığında açık sarı veya uçuk pembe renktedir ve hafif nane kokusu vardır. Suda 1:460, kaynar suda 1:15, alkol ve eterde 1:3 ve kloroformda 1:45 oranında çözünür. Salisilik asit deskuamasyonu hızlandırır. Hafif fungusid etki gösterir. Salisilik asit deriden hızla absorbe olur ve idrarla yavaş bir şekilde elimine edilir. Salisilik asit'in geniş cilt yüzeylerine aşırı düzeyde uygulanmasına bağlı sistemik akut salisilat zehirlenmesi (salisilizm) meydana gelebilir. Bu tür yanlış uygulamaya bağlı çocukların çoğunlukta olduğu ölümler bildirilmiştir. Topikal uygulamaya bağlı sistemik absorbsiyon riskini minimalize etmek için salisilik asit uzun sürelerle ve yüksek konsantrasyonlarda kullanılmamalı ve geniş vücut yüzeylerine ya da enflamasyonlu veya açık deriye uygulanmasından kaçınılmalıdır. Salisilik asit 30°C'nin altındaki oda sıcaklığında ve sıkıca kapalı hava geçirmeyen kaplarda saklanmalıdır. Işıktan korunmalıdır.

Rezorsinol- Resorcinol [IUPAC; USP; P.Cx.79; BP; FP; DCF; INCI]- Resorcinolo [FU]- Resorcinolum- Dioxybenzolum- 1,3-Benzoldiol:

Rezorsin renksiz, beyaz veya pratik olarak beyaz ya da açık pembemsi-gri renkte, iğne şeklinde kristaller veya kristalize toz halinde bulunur. Karakteristik bir kokusu vardır. Erime derecesi 109-112°C arasındadır. Rengi hava ve ışık etkisiyle kırmızıya dönüşür. Su ve alkolde 1:1 oranında çözünür; eter ve gliserolde serbestçe çözünür. Sudaki %5'lik çözeltisi turnusole karşı nötr veya asit reaksiyon verir. Rezorsin demir tuzlarıyla geçimsizdir. Rezorsin fenolik bir bileşiktir. Tüm fenolik bileşikler gibi bakteri ve fungus sitoplazma membranının permeabilitesini bozar. Böylece zayıf ve orta derecede jermisid etki gösterir. Etki spektrumu dar bir ajandır. Rezorsin antiseptik dezenfektan olarak kullanılan fenolik bir bileşiktir. Antifungal etkisi nedeniyle topikal antifungal olarak derideki maserasyon ve ülserasyonların tedavisinde kullanılan preparatların bileşimine girer. Deride seboreye karşı antiseboreik olarak ve ağız mukozasında görülen bazı hastalıklarda topikal olarak kullanılır. Rezorsin ışıktan korunarak saklanmalıdır.

Hint yağı- Kastor yağı- Huile de ricin [FP]- Olio di ricino [FU]- Ricinus communis (castor) seed oil [INCI]- Rizinusöl, natives [Ph. Eur.]:

Temizleyici, yağlayıcı, laksatif ve antelmintik bir etkiye sahiptir. Oftalmik, topikal, emülsiyon ve kapsül formlarında kullanılır. Trisinoleik asit, trigliseritler, E vitamini, ricinin ve risin içerir. Haricen bir yumuşatıcı olarak da kullanılır. %80 oranında risinoleik asit içerir. Risinoleik asit bir trigliserittir. Hemen hemen renksiz veya çok açık sarı renkli; hafif kokulu; ağızda önce tatsız, fakat daha sonra hafif ekşimsi bir tad bırakan; yoğun ve berrak bir sıvıdır. Alkolde çözünür; susuz alkol, kloroform, eter ve glasiyal asetik asit ile karışır; petrol eterinde hafifçe çözünür. Hint yağı laksatif olarak kullanılır. Ancak bugün laksatif etkili daha modern ilaçlar bulunmaktadır. Hint yağı oftalmolojide de uygulama alanı bulmuştur. Göze kaçan yabancı maddelerin neden olduğu tahrişi yatıştırıcı etki gösterir ve bu nedenle konjunktivaya yatıştırıcı olarak uygulanır. Diğer yandan bazı enjektabl preparatların bileşimine taşıyıcı sıvağ olarak da girer. Hint yağı oral yoldan alındığında ince bağırsakta lipaz enziminin etkisiyle parçalanarak gliserol verisinoleik asid'e dönüştürülür. Pürgatif etkisi risinoleik asit'e bağlıdır. Risinoleik asid bağırsak mukozası üzerinde tahriş edici etki yapar. ınce bağırsağın epitel hücrelerinde Na+ , K+-ATPaz'ı inhibe ederek suyun absorbsiyonunu engeller ve sonuçta diyare oluşur. Hint yağı oral yoldan kullanılır. Oral yoldan alındıktan sonra ince bağırsakta lipaz enziminin etkisiyle parçalanarak gliserol ve risinoleik asid'e dönüştürülür. Tüm Gebelik Süresince X kategorisinde değerlendirilmelidir.

Alkol- Etanol- Alcohol [INCI; NF; USP]- Alcool [FP; FU9]- Spiritus vini- Weingeist:

Alkol, etil alkol ve suyun bir karışımıdır. ıngiliz Farmakopesi (BP)'de alkol "Ethanol (96 per cent)" olarak geçer ve %96'lıktan az ve %96.6 v/v'den fazla olmayacak şekilde tanımlanır. Kendine özgü bir kokusu ve yakıcı tadı olan berrak, renksiz ve akıcı bir sıvıdır; uçucudur ve kolayca alev alarak dumansız mavi bir alevle yanar. Suyla karışır; karışma sırasında karışımın sıcaklığı artar ve hacmi azalır. Kloroform, eter, gliserol ve diğer organik çözgenlerin çoğu ile karışır. BP'ye göre susuz etanol (Ethanol, BP 1993; absolute alcohol; dehydrated alcohol) %99.4 v/v veya %99 a/a'dan az C₂H₅OH içermemelidir (yoğunluk 788.16 ila 791.2 kg/m3). Amerikan Farmakopesi (USP)'ye göre susuz alkol (Dehyd rated Alcohol, USP 23) %99.5 v/v veya %99.2 a/a'dan az C₂H₅OH içermez (özgül ağırlık olarak 15.56°C' de 0.7964'den fazla olmamalı). BP'ye göre seyreltik alkol (Dilute Ethanols, BP 1993) farklı birkaç konsantrasyonda bulunur. Bunlardan biri "Rectified Spirit " olarak da bilinen %90'lık etanol'dür. Alkol derecesi belirli bir temperatür derecesinde yüzde ağırlık olarak ifade edilir. Alkol sıkıca kapalı kaplarda serin bir yerde saklanmalıdır. Açık ateşten uzakta bulundurulmasına dikkat edilmelidir.

Formülün hazırlanması:

Alkol içerisinde Hint yağını cam baget ile karıştırın. Bu karışım içerisinde Rezorsin ve Salisilik asiti çözündürerek formülü sonlandırın. Işıktan korunmuş bir cam şişede saklayınız.

ıyi bir hafta dileğiyle…

Kaynak:

1-La Formulacion Magistral en la Oficina de Farmacia 3.^a parte, Valencia, 1990

2- RxMediaPharma®2018 ınteraktif ılaç Bilgi Kaynağı

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/