Etik Kurul Yönetmeliği

 

 

 

MAJİSTRAL ECZACILARI DERNEĞİ

ETİK KURULU VE ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ YÖNERGESİ

 

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler: Amaç, Dayanak, Kapsam, Tanımlar

Amaç

MADDE 1 - (1) Bu Yönergenin amacı, Majistral Eczacıları Derneği üyelerinin etik davranış ilkelerini ve kurallarını belirlemek, üyelerin etik davranış ilkeleri konusunda karşılaştıkları sorunlarla ilgili görüş bildirmek, etik kültürünü yerleştirmek ve geliştirmektir.

(2) Etik Kurul, Dernek üyesi eczacıların mesleki uygulamalar, bilimsel çalışmalar ve sosyal davranışlarda etik kurallara uymalarını teşvik etmek ve uymayanlarla ilgili gereken işlemleri yapmak doğrultusunda Yönetim Kurulu’na yardımcı olur.

(3) Etik Kurul, uluslararası ve ulusal planda geçerli etik ilkelerin, kanun, tüzük, yönetmelik ve genelgelerin Dernek üyelerince uygulanması ve meslek onurunun korunması için her türlü tedbiri alır. Dernek üyeleri hakkında yapılan şikayetleri mesleki ve etik kurallara göre değerlendirir ve gerekirse yaptırım uygulanmak üzere Dernek Yönetim Kurulu’na öneride bulunur.

Dayanak

MADDE 2 - Bu yönerge, Majistral Eczacıları Derneği Yönetim Kurulunun 20.01.2025 tarihli oturumunda alınan 47/2 nolu karara dayanılarak yürürlüğe konmuştur.

Kapsam

MADDE 3 - (1) Bu Yönerge, Majistral Eczacıları Derneği üyeleri ile yürüttükleri mesleki faaliyet gereğince Dernek üyesi olabilecek eczacıların ilgili uygulama, bilimsel araştırma, eğitim ve hizmet alanlarında uymakla yükümlü oldukları etik ilke ve kuralları kapsamaktadır.

(2) Bu yönerge kapsamındaki eczacılar hakkında bağlı bulundukları kamu kurumu ya da  eczacı odası tarafından disiplin soruşturması açılması ya da açılmaması, bir ceza verilmesi ya da verilmemesi, bu yönergeye göre işlem yapılmasını engellemez.

(3) Bu Yönerge, Etik Kurul’un yapısı, görevleri ve çalışma biçimi ile Etik Kurul’a başvuru ve etik değerlendirme süreçlerine ilişkin konuları kapsamaktadır.

Tanımlar

MADDE 4 - Bu Yönergede geçen;

  1. Dernek: Majistral Eczacıları Derneği’ni,
  2. Yönetim Kurulu: Dernek Yönetim Kurulu’nu,
  3. Etik Kurul: Dernek tüzüğüne göre Yönetim Kurulu tarafından oluşturulan Dernek Etik Kurulu’nu,
  4. Üye: Majistral Eczacıları Derneği üyelerini
  5. TEB: Türk Eczacıları Birliği’ni,
  6. Kurumlar: Majistral Eczacıları Derneği üyelerinin çalıştıkları üniversite, kamu ve özel hastaneleri,
  7. Etik İlke ve Kurallar: Ulusal ve uluslararası anlayış ve bildirgeler çerçevesinde yer alan etik ilke ve kuralları,
  8. Etik İhlal: Majistral Eczacıları Derneği üyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde bilimsel araştırma, bilimsel yayın, eğitim-öğretim ve mesleki faaliyetleri ile toplum içindeki ilişkilerinde, etik ilke ve kurallarla bağdaşmayan kasıtlı eylemlerini ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Etik İlkeler

Genel Etik İlkeler

MADDE 5 - (1) Dernek, evrensel etik ilkeleri benimser. İnsana saygıyı, insan hak ve özgürlüklerine saygıyı temel prensip olarak kabul eder. Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri özellikleri nedeniyle kişiler arasında ayrım yapılamaz. Farklılıklara hoşgörü ile yaklaşılır. Dürüstlük, doğruluk ve açıklık esastır. Görev ve sorumluluklar sevgi, saygı, nezaket ve dayanışma içinde yerine getirilir. Alınan kararlarda ve yapılan işlerde insanlık yararı göz önünde tutulur. Çevreye, topluma, doğaya ve canlı haklarına karşı duyarlılık gösterilir. Tüm bunlar etik ilkelerin temelini oluşturur.

(2) Eczacılık mesleğinin bir üyesi olarak, Dernek üyeleri, Majistral Eczacıları Derneği etik ilke ve kurallarını tanımalı ve saygı göstermelidir.

(3) Akademik, kurumsal veya serbest eczacılık alanlarında görev yapmakta olan Dernek üyelerinin hastalara, icra ettiği mesleğine ve meslektaşlarına, bunların yanı sıra topluma ve tüm dünyaya karşı etik sorumlulukları vardır. Üyelerin birbirleriyle ve toplumla ilişkilerinde yasal düzenlemelerin yanı sıra ortak bir anlayışla ortaya konulan etik ilkelere de uymaları beklenmektedir.

(4) Dernek Etik İlkeleri hem organizasyonda hem de sağlık hizmeti sunumunda ve mesleki faaliyetlerde Dernek üyeleri için rehberlik eder.

(5) Dernek olanakları kişisel çıkarlar için kullanılamaz.

(6) Bilimsel araştırmalarda bilimsel disipline bağlılık, yansızlık, geçerlilik, yaşama saygı, zarar vermeme, olası zarar ve riskler konusunda tüm ilgilileri bilgilendirme, araştırmalara özgür irade ile katılma, akademik özgürlük, insana ve topluma karşı sorumluluk gibi etik ilkelere uyum esastır.

(7) Yayınlarda intihal, uydurmacılık, çarpıtma, yayın tekrarı, dilimleme, hayali yazarlık ve bilimsel ihmal gibi etik ihlallere yol açılmaması, yayına temel oluşturan araştırmanın tasarım, planlama, yürütülme aşamalarında katkıda bulunanların adlarına yer verilmesi, eksiksiz ve doğru kaynak gösterilmesi, gereken biçim ve doğrulukta atıflarda bulunulması, araştırmayı destekleyenlerin belirtilmesi etik anlayış ve olgunluğun gereğidir.

Özel Etik İlkeler

MADDE 6 - (1) Üyelerin Hastalarla İlişkilerinde Uymakla Yükümlü Oldukları Etik İlkeler;

  1. Üyelerin, hasta ile olan ilişkilerinde, uluslararası bildirgeler, ülkemizde geçerli hasta hakları bildirgeleri doğrultusunda hasta yararına, hasta mahremiyeti ve özerkliğine saygılı olunması hususlarına ve adalet ilkelerine uygun davranmaları teşvik edilmelidir.
  2. Hukuki kısıtlamalar içinde hasta kimliğinin ve bilgilerinin gizliliğine özen gösterilmelidir.
  3. Üyeler, Mesleki bilgi ve beceri yetersizliğinden ötürü veya eksik ya da yanlış bilgi vererek, yanlış majistral hazırlayarak hastaya zarar vermemelidir.
  4. Dernek üyesi, reçetesiz majistral ilaç hazırlamamalı, eczacılık meslek etiği dışında faaliyetlerde bulunmamalıdır.
  5. Üyeler uygun koşullarda ve uygun standartlarda reçeteli majistral ilaç hazırlayarak, hastanın tedavisini tamamlamak, hastaları korumak ve onları bilgilendirmek için ellerinden gelen çabayı göstermelidir.
  6. Üyeler; hastalar arasında cinsiyet, ırk, renk, milliyet, cinsel yönelim temelinde herhangi bir fark ve ayrım gözetmemelidir.
  7. Üyeler halka yönelik sosyal medya, reklam ve diğer yayınlarda, yanlış, aldatıcı veya yanıltıcı beyanlardan ya da doğruluğu şüpheli diğer ifadelerden kaçınmalıdır. Üyeler, hasta kimlik ve bilgilerini, medya aracılığı ile açıklayarak, haksız rekabet koşullarının doğuşunu sağlamaktan kesinlikle kaçınmalıdır.

(2) Üyelerin Diğer Meslektaşları ile İlişkilerinde Etik İlkeler;

  1. Üyeler meslek standartlarını yüksek tutmalı ve tüm mesleki etkileşimlerde dürüst olmalıdır.
  2. Üyeler yardımcı personel ve diğer sağlık çalışanlarına karşı tüm ilişkilerinde adil, samimi, dürüst ve saygılı davranmalıdır.
  3. Üyeler, kendileri ya da diğer üyeler hakkında iddia edilen yetersizlik veya mesleğe uygun olmayan davranış ile ilgili olarak hukuki ve idari kurumlarla iş birliği yapmalıdır.
  4. Üyeler Derneğe ait sosyal medya platformlarında meslek etiğini gözetmekle yükümlüdür. Bu platformlarda mesleki konular haricinde paylaşımlar yapmaktan kaçınmalıdırlar.

(3) Üyelerin Dernek ile İlişkilerinde Etik İlkeler;

  1. Dernek üyesi, Derneğin misyonuna, vizyonuna ve hedeflerine uygun faaliyetleri desteklemeye gayret etmelidir. Derneğin, mesleki gelişim faaliyetlerine zarar verici girişimlerden kaçınmalıdır.
  2. Üyeler, meslek örgütlerindeki hizmetlerinde mali, hukuki ve mesleki sorumluluklarını yerine getirmelidir.

(4) Üyelerin, Toplum ve Kamu İlişkilerinde Etik İlkeler;

  1. Üyeler, yasalara ve eczacılık mesleğini düzenleyen yönetmeliklere uymakla yükümlüdür.
  2. Üyeler, hasta istismarı, ihmali veya tacizini yetkili mercilere bildirmelidir.
  3. Üyeler, toplum sağlığı yararına olan politikalar ve değişiklikleri desteklemelidir.

(5) Hayat Boyu Öğrenme Sorumluluğu;

  1. Üyeler; mesleki becerilerinin ve yetkinliklerinin devamlılığını sağlamak için, sürekli mesleki gelişim ve eğitim faaliyetlerine aktif olarak katılmaya gayret etmelidir.
  2. Üyeler; eleştirel düşünme, problem çözme ve bilimsel değerler temelinde, mesleklerini icra etmeye hassasiyet göstermelidir.
  3. Üyeler, farklı bakış açılarını değerlendirebilmeye ve farklı disiplinlerden bilgi edinmeye açık olmalıdır.
  4. Üyeler; hayat boyu öğrenme çabası yanında, bu bilgilerini ve tecrübelerini diğer meslektaşlarıyla paylaşmaya ve başkalarına öğretmeye de gayret etmelidir.

(6) Dernek Üyelerinin Bilim İnsanı Olarak Sorumlulukları;

  1. Bir üyenin; akademik hedefler doğrultusunda araştırma yaparken, her zaman kabul edilmiş olan bilimsel yöntemleri uygulaması, dürüstlük ve doğrulukla en yüksek standartları koruması gerekir.
  2. Bilimsel bir araştırmanın yürütülmesinde yer alan üyeler, araştırmaya ilişkin tüm kurumsal ve yasal düzenlemelere uymak zorundadır.
  3. Özellikle ilaç araştırmalarında; bu araştırmaların üniversitelerde akademik kurullar, ilgili üst kurulların onayı ile yapılması, katılacak araştırmacıların konu hakkında deneyimli eczacılar olması ve onaylanması, araştırma bütçelerinin şeffaf ve izlenebilir olması önerilir.
  4. Dernek yayınlarında yayınlanacak araştırmalarda yukarıdaki ilkelerin uygulanması, yerel etik kurul onayı alınması ve varsa sponsorun adının belirtilmesi sağlanmalıdır.
  5. Üyeler bilimsel dolandırıcılık ve mesleki kötü davranışın diğer türlerini, farkına vardıkları an ifşa etmelidirler.
  6. Dernek tarafından desteklenecek olan araştırma projelerinin Etik Kurul onayı alması şartı gözetilmelidir.
  7. Tüm sunum ve yayınlarda alıntıların kaynağı, yazar adıyla beraber belirtilmelidir.

(7) Çıkar Çatışmaları:

  1. Üyeler, hekimler ile mesleki ilişkilerinde etik değerler çerçevesinde hareket etmekle yükümlüdürler. Bununla beraber; hekimler ile etik dışı ilişkiler geliştirmek suretiyle, hasta ve reçete yönlendirme gibi faaliyetler içerisinde bulunmamalıdırlar.
  2. Üyeler; etik dışı reklam ve promosyon dağıtımı faaliyetleri içerisinde bulunmamalıdırlar. Bununla beraber, haksız rekabete sebep olacak şekilde yanlış bilgi ve telkinlerden kaçınmalıdırlar. Ayrıca hasta yararını, hem tedavi hem de ekonomik anlamda gözetmekle yükümlüdürler.
  3. Üyeler; ilaç firmaları ve dağıtım kanalları ile sürdürdükleri ticari faaliyetlerinde, etik değerleri gözetmekle yükümlüdürler.

(8) Reklam ve Tanıtım;

  1. Üyelerimiz, reklam ve tanıtım faaliyetleri hususunda; TEB Kanunu, TİTCK Yönetmelikleri, MED Etik Kurulu İlkeleri ve Sağlık Bakanlığı Yönetmeliklerine uymakla yükümlüdür.
  2. Üyelerimiz, halkın reklam amacıyla yanlış bilgilendirilmesine karşı tutum sahibi olmalıdırlar.
  3. Üyelerimiz, sosyal medya platformları üzerinden hazırlanan majistral formüller dahil olmak üzere, ilaç tanıtımı ve satışı yapmamalıdır.
  4. Üyelerimiz; Sağlık Bakanlığı’ndan, Resmi Akreditasyon Merkezlerinden veya Üniversitelerden almış oldukları ünvanlar haricindeki sahip olmadıkları bilimsel bir ünvanı veya sıfatı kullanamazlar.
  5. Üyelerimiz; meslektaşlarını, hastaları veya hasta yakınlarını, medyada küçük düşüren davranışlarda bulunmamalıdır.
  6. Üyelerimiz; başarılı tedavileri ve ilaç uygulamalarını suistimal ederek, kamuoyunu yanıltmamalıdır. Haksız rekabet koşullarını doğuracak şekilde reklam ve tanıtım faaliyetleri içerisinde bulunmamalıdır.

Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği

MADDE 7 - (1) Her çeşit bilimsel araştırma ve yayında uyulacak etik ilkeler şunlardır:

  1. Araştırmanın tasarımı ve yürütülmesinde yeterliliğe sahip olmak, araştırmanın yapılışı ve bulguların analizi sırasında öz eleştiri, dürüstlük ve şeffaflığı korumak, aynı konuda araştırma yapmış veya yapmakta olanların çalışmalarına saygılı olmak,
  2. Araştırmanın konusuna dürüst ve tarafsız yaklaşmak, araştırma sonuçlarını raporlarken açık ve dürüst davranmak, araştırmaya katılan herkesin katkısını görünür kılmak,
  3. Bilimsel bir çalışmanın, araştırma yöntemine ve araştırma etiğine uygun olması için araştırmaya başlarken, araştırma sürecindeki görevler ve yayınlarda oluşan tüm hakların dağılımını belirlemek,
  4.  Veri toplanması ve analizi için kullanılan bütün kaynak (elektronik olanlar dahil) ve metotları çalışmada sunmak,
  5. Bilimsel yayınlarda, yayının içindeki bilgilerin doğru ve tam olmasının, yayının kasıtlı olarak eksik bilgi içermemesinin temel kural olduğunu kabul etmek; bilgilerin üretimi ve geliştirilmesi aşamalarında ‘‘bilimsel etiğe’’ uygun davranmak, sadece bilimsel sistematik içinde geliştirilen ve derlenen bilgileri ve verileri yayımlamak,
  6. Yayının içeriğinin yansız olması için özen göstermek; kişisel çıkarlar, ticari kaygılar, politik görüşlerin empoze edilmesi amacıyla veya benzeri nedenlerle araştırma sonuçlarını değiştirerek yayın yapmamak,
  7. Yayında yararlanılan bütün kaynakları atıf yaparak belirtmek, yayındaki bilginin üretilmesinde, derlenmesinde, ölçülmesinde ve yayına hazırlanmasında payı olanları katkılarına göre yazar olarak ya da teşekkür ederek belirtmek,
  8. Araştırmada ve yayında görev ve sorumluluk alma anlamına gelen yazarlık hakkını tüm bilimsel çalışmalarda gözetmek; araştırmaya verilen katkı oranında isim sıralaması belirlemek,
  9. En ağır etik ihlali uygulamaları olarak bilinen, ‘‘başkasına ait yazılı, basılı ve elektronik ortamdaki bir eseri olduğu gibi alarak kendi adına sunmak veya bir bölümünü bilimsel yayın kurallarına uygun bir biçimde atıfta bulunmadan kendi eseri gibi sunmak; bulguları, bunların alıntı olduğunu açıkça gösterecek şekilde (yazı tipini değiştirerek, italik yazarak, tırnak içinde göstererek, metin içinde işaretleyerek, dipnot ya da kaynakça belirterek) belirginleştirmeden sunmak; farklı kelimeler kullanarak veya cümleler kurarak değiştirip sunmak; bilgi ve düşünceleri, uygulamaları kendi fikri gibi sunmak’’ eylemlerinden kesinlikle kaçınmak,
  10. Atıfta bulunurken eksik bilgi vermemek, alıntı kaynağına ait uygun bilgi vermek, kaynağı unutulan verileri kendi fikri gibi kullanmamak.

Bilimsel Değerlendirme Etiği

MADDE 8 - (1) Her çeşit bilimsel değerlendirmede uyulacak etik ilkeler şunlardır:

  1. Bilimsel değerlendirme ve jüri üyeliği, editörlük, bilirkişilik, hakemlik ve benzeri görevlerde bağımsız, dürüst, önyargısız ve tarafsız davranmak,
  2. Gizlilik ilkesine riayet etmek,
  3. Bilimsel değerlendirmelerde açık ve şeffaf olmak ve gerekçelendirmek,
  4. Değerlendirme plan ve süresine riayet etmek; değerlendirme yaparken yapıcı geri bildirim ve önerilerde bulunmak, eser sahibini rencide edici ifadelerden kaçınmak,
  5. Hakemlik yaptığı bilimsel çalışma üzerinden fikir hırsızlığı yapmak suretiyle görevini kötüye kullanmamak,
  6. Hakem belirlemelerinde bilimsel ölçütlerin dışına çıkmamak,
  7. Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler

MADDE 9 -  (1) Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:

  1. İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak, yabancı dildeki kitap, makale vb. kaynaktaki yazılı ya da görsel unsurları tercüme ederek kendisine aitmiş gibi basmak,
  2. Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, bunları rapor etmek veya yayınlamak; yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek; sunulan veya yayınlanan belgeyi gerçeğe aykırı olarak düzenlemek veya değiştirmek veya gerçeğe aykırı belgeyi bilerek kullanmak,
  3. Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
  4. Tekrar yayın: Kişinin daha önce yayınlanmış bir eserini önceki ve sonraki telif sahiplerinin bilgi ve onayı olmaksızın aynen ya da kısmen değiştirerek yeniden yayınlaması,
  5. Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yapmak,
  6. Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayın sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
  7. Destekleyenleri belirtmemek: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşların isimlerini ve onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Etik Kurul, Etik Kurulun Görev, Yetki ve Sorumlulukları ve Çalışma Esasları

Etik Kurul

MADDE 10 - (1) Etik Kurul, Dernek Tüzüğüne uygun olarak Yönetim Kurulu’nca seçilen 3 (üç) üyeden oluşur. Meslekte veya Dernek üyeliğinde en az 10 (on) yılını doldurmuş ve herhangi bir etik ihlal cezası almamış Dernek üyeleri, Etik Kurul üyesi olarak seçilebilirler. Etik Kurul üyeliğinde görevli iken, etik ihlal cezası alan üyenin Yönetim Kurulu kararı ile Etik Kurul üyeliği düşürülür ve yerine yeni bir üye atanır.

(2) Etik Kurul, Yönetim Kurulu tarafından seçilerek oluşturulduktan sonra 30 (otuz) gün içinde ilk toplantısını yaparak bir başkan, bir sekreter ve bir sözcü seçer. Başkanın katılamadığı toplantılarda kurul sözcüsü başkanlık yapar.

(3) Etik Kurul, yılda en az 1 (bir) kez olağan toplantı yapar. Bu toplantılar Dernek merkezinde ya da internet üzerinden olabilir.

(4) Etik Kurul, olağan toplantıların dışında, şikayet başvuru yoğunluğu ya da acil bir iş nedeniyle Yönetim Kurulu veya Etik Kurul başkanı tarafından olağanüstü toplantıya çağırılabilir. Gerektiğinde Yönetim Kurulundan toplantı koşullarının sağlanması konusunda destek istenebilir. Yönetim Kurulu çağrısını Genel Sekreter aracılığıyla Etik Kurul Başkanına iletir. Kurul toplantıya çağrıldığı tarihi takip eden en geç 30 (otuz) gün içinde toplanmak zorundadır.

(5) Etik Kurul, karar yeter sayısı olan 3 (üç) üyenin hazır bulunması ile toplanır.

(6) Yönetim Kuruluna Etik Kurul ile ilgili bir şikayet başvurusu geldiğinde, konu görüşülür ve gerek görülürse Etik Kurul’a havale edilir ve Etik Kurul Başkanı süreci başlatır. Etik Kurul’a gelen konu bir soruşturma ise başkan kendi üstlenebilir veya üyelerden birini görevlendirebilir. Soruşturma ve kovuşturmada kullanılacak yöntem ve izlenecek süreçler ile ilgili olarak TEB disiplin soruşturma ve kovuşturması yöntemi örnek alınır. Soruşturmanın sonunda oluşturulan rapor, Etik Kurul üyelerinin görüşüne açılarak bir karara varılır. Karar bir disiplin cezası uygulanmasını gerektiriyor ise Yönetim Kuruluna iletilir.

(7) Etik Kurulu’nun görev süresi 3 (üç) yıldır. Görev süresi sona eren bir üye Yönetim Kurulu tarafından yeniden görevlendirilebilir. Etik Kurul üyeliği şu durumlarda sona erer:

  1. Etik Kurul üyesinin görev süresinin tamamlanması,
  2. Etik Kurul üyesinin yazılı istifa beyanı,
  3. Etik Kurul üyesinin Dernek üyeliğinden ayrılması,
  4. ç) Etik Kurul üyesinin yasal bir nedenle 12 (on iki) aydan fazla Etik Kurul toplantılarına katılmaması (on iki ay ve daha fazla yurt dışında bulunması, raporlu olması),
  5. Etik Kurul üyesinin bir takvim yılı içinde izinsiz veya mazeretsiz olarak üst üste 3 (üç) toplantıya katılmaması.

(8) Etik Kurul üyeliğinden çekilme veya üyeliğin düşmesi Yönetim Kurulu’nun ilgiliye tebliği ile yürürlüğe girer.

(9) Etik Kurul başkanı yazışmaları bizzat kendisi yapabileceği gibi, Dernek Genel Sekreterliğinden sekretarya görevlerini yapmasını isteyebilir. Sekreter, gerekli görüldüğünde toplantılara katılır. Yazışmaları ve verilen diğer görevleri yerine getirir.

(10) Etik Kurula ait dosyalar (yazışma, toplantı tutanakları ve karar) ayrı bir yerde tutulur ve Etik Kurul üyeleri dışında hiç kimseye verilmez.

(11) Etik Kurul ile ilgili giderler Dernek tarafından karşılanır.

Etik Kurulun Görev, Yetki ve Sorumlulukları

MADDE 11 -  Etik Kurul’un görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır;

  1.  Etik Kurul, genel geçerliliği olan aşağıda belirtilen Uluslararası ve Ulusal İlke, Yasa, Yönetmelik, Tüzük ve Genelgeler çerçevesinde çalışır (Bu dökümanlar yenilendikçe son şekilleri kullanılacaktır):
  1. 6643 Sayılı Türk Eczacılar Birliği Kanunu
  2. 6197 Sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun
  3. 1262 Sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu
  4. 984 Ecza Ticarethaneleriyle Sanat ve Ziraat İşlerinde Kullanılan Zehirli ve Müessir Kimyevi Maddelerin Satıldığı Dükkanlara Mahsus Kanun
  5. 2313 Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi  Hakkında Kanun
  6. 5324 Kozmetik Kanunu
  7. 3359 Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu
  8. Tıbbi Ürün ve İlaç Tanıtım Tebliği, SGK İlaç Geri Ödeme Tebliği, Majistral ve Galenik İlaç Hazırlama Tebliği, İlaçların Eczanelerden Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği, İlaç Fiyat Kararnamesi, Reçete ile Verilecek ve Reçetesiz Satılabilecek İlaçlar Hakkında Yönetmelik, Farmakovijilans Yönetmeliği, Eczanelerde Bulundurulması Zorunlu Ürünler Listesi Hakkında Yönetmelik 
  9. https://teftis.saglik.gov.tr/TR,7889/beseri-tibbi-urunlerin-tanitim-faaliyetleri-hakkinda-yonetmelik.html
  10. https://www.sgk.gov.tr/Duyuru/Detay/Sosyal-Guvenlik-Kurumu-Ilac-Geri-Odeme-Yonetmeligi-2022-09-01-12-01-08
  11. https://www.teb.org.tr/news/6391/Eczac%C4%B1lar-Ve-Eczaneler-Hakk%C4%B1nda-Y%C3%B6netmelik-12042014-Tarih-ve-28970-Say%C4%B1l%C4%B1-Resmi-Gazetede-Yay%C4%B1mland%C4%B1
  12. https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/yonetmelikler/eczacilar-ve-eczaneler-hakkinda-yonetmelik
  13. file:///C:/Users/Majistiral/Downloads/normal-recete-ile-verilmesi-gereken-izlemeye-tabi-ilaclarpdf%20(1).pdf
  14. https://portal.aifd.org.tr/category/farmakovijilans-yonetmelik/
  15. https://www.teb.org.tr/news/8097/Eczanelerde-Bulundurulmas%C4%B1-Zorunlu-%C4%B0la%C3%A7lar-ve-T%C4%B1bbi-Malzemelerin-G%C3%BCncel-Listesi
  1.  Etik Kurul; üyelerin Majistral ile ilgili faaliyetlerinde, bilimsel araştırma ve yayınlarında, eğitim ve hizmet alanlarında, toplumla ilişkilerinde ortaya çıkan etik sorunlarında, Etik İlke ve Kurallar doğrultusunda yeterli ve inandırıcı kanıtlara dayalı değerlendirme yapar ve görüş bildirir. Etik Kurul, etiğe aykırılık anlamında bir değerlendirme ve görüş verebilmek için etik ihlalin kasıt ve ağır ihmal sonucunda ya da etiğe aykırı davranışın özensizlik ve dikkatsizlik sonucunda gerçekleşmiş olmasını esas alır.
  2.  Etik Kurul, Yönetim Kuruluna yapılan şikayet başvurusu üzerine Yönetim Kurulu kararıyla Etik Kurula sevk edilen etik ihlal dosyasını Kanunlar, Dernek Tüzüğü, Yönetmelik ve Yönergeler çerçevesinde usul ve esas bakımından değerlendirir. İhlalin sübuta ermesi durumunda yönergede tanımlanan yaptırımlardan birine karar verir. Yönetim Kurulu bu kararı uygulamaktan ve sonuçlarını takip etmekten sorumludur.
  3.  Etik Kurul, gerek gördüğü durumlarda incelemekte olduğu soruşturma dosyası ile ilgili olarak şikayetçiyi, şikayet edilen kişiyi ya da konu ile ilgili uzmanları toplantılara davet ederek görüş alabilir. Gerekirse, dosyayı değerlendirmek üzere önceden bilirkişilere de gönderebilir.
  4.  Etik Kurul yaptığı çalışmalar sonucunda, etiğe aykırı fiiller dışında mevzuatlara göre suç teşkil eden hususlar saptarsa, bu durumu söz konusu suçları soruşturmakla yetkili mercilere ivedi olarak yazılı bildirir.
  5.  Etik Kurul Yönetim Kurulunun kararı ile majistral ilaç uygulamaları ile ilgili yasal sorunlarda Dernekten istenen bilirkişilik görevlerine destek olur.

Etik Kurulun Çalışma Esasları

MADDE 12 - Etik Kurul aşağıdaki çalışma esaslarına göre hareket eder;

  1.  Etik Kurula ulaşan etik ihlali ile ilgili her dosya, Etik Kurul başkanı tarafından en yakın tarihte yapılacak toplantının gündemine alınır. Etik Kurula gelen konu bir soruşturma ise başkan kendi üstlenebilir veya üyelerden birini görevlendirebilir. Soruşturmadan sorumlu üye isterse kurul dışından bir raportör üye atayabilir.
  2.  Hangi dosyanın hangi üyenin raportörlüğünde olduğuna ilişkin bilgiler Etik Kurul sekretaryası tarafından arşivlenir.
  3.  Etik Kurulda görüşülen tüm konularda gizlilik esastır. Etik Kurula sunulan dosyalardaki bilgi ve belgelerin gizliliğinin ve güvenliğinin korunmasından Etik Kurul ve sekretaryası sorumludur. Etik Kurul üyeleri başvuru ve her türlü çalışmaya ilişkin bilgilerin gizliliğine - üyelikleri ve üyeliğin sona ermesini izleyen 3 yıl süreyle- özen göstermekle yükümlüdürler. Ayrıca, başvuru ile ilgili bilgisi olan herkesin gizliliğe gereken özen ve dikkati göstermesi esastır. Tüm yazışmalar “GİZLİ ve KİŞİYE ÖZEL” kaydı ile yapılır.
  4.  Raportör dosyaya ilişkin bilgi almak amacıyla, Etik Kurul sekretaryası aracılığıyla meslek erbabı kişilerden doğrudan yazılı bilgi alabilir. Bu belgeler Etik Kurul değerlendirme dosyasında yer alır.
  5.  Raportör gerek gördüğü durumlarda kişilere/kurumlara danışılması için Etik Kurul’a başvurabilir. Etik Kurul konuyla ilgili danışmanı yazılı olarak belirler. Danışılan konunun niteliği ve kapsamı da yazılı olarak danışmana iletilir. Danışmanın yanıtının bir kopyasının ilgili incelemenin Etik Kurul değerlendirme dosyasında saklanmak üzere Etik Kurul sekretaryasına iletilmesi gerekir. Danışmanın kimliği saklı tutulur. (Danışman/Raportör/Bilirkişi kavramları sorulacak) – Raportör, etik kurul üyelerinden tayin edilebilir mi?
  6.  Etik Kurul, gerektiğinde, konu ile ilgili başka uzmanları da, görüşlerine başvurmak üzere toplantılarına davet edebilir ya da uzmanlardan oluşan bir komisyon oluşturabilir. Bu uzmanlar ya da uzman etik kurullar Etik Kurul tarafından kendilerine havale edilen dosya üzerindeki çalışmalarını belirlenen süre içinde tamamlayarak hazırladıkları görüşü Etik Kurul’da görüşülmek üzere başkanlığa sunarlar. Toplantıya davet ve komisyon oluşturma yetkisi Etik Kurul’a aittir.
  7.  Raportör, etik ihlalinde bulunduğu iddia edilen kişi hakkında soruşturma dosyasını en geç 60 (altmış) gün içinde teslim eder. Etik kurul ivedilikle görüşülmesini gerektiren durumlarda bu süreyi kısaltabilir.
  8.  Soruşturmadan sorumlu olarak görevlendirilen Etik Kurul üyesi, raportörün hazırladığı dosyayı teslim aldıktan sonra incelemesini en geç 30 (otuz) gün içerisinde tamamlayarak görüşlerini Etik Kurul’a sunar. Bu sunumda incelenen olayın taraflarıyla ilgili bilgi, belge ve kanıtlar ile konunun özü anlatılır; yorum ve değerlendirme belirtilir.
  9.  Şikayet başvuru dosyası hakkındaki raportör görüşü ve/veya diğer uzman ya da alt kurul raporları Etik Kurul toplantısında tartışmaya açılır. Tartışma sonucunda yönergede belirtilen oylamayla Etik Kurul görüşüne esas olacak karar alınır. Etik Kurul üyeleri çekimser oy kullanamazlar. Oy eşitliği*** halinde Etik Kurul başkanının veya başkan vekilinin oyu yönünde karar verilir. Alınan karar etik yargıların gerekçeleri ile birlikte, nihai rapor halinde düzenlenerek, toplantıya katılan üyelerin tamamı tarafından imzalanır. Karara karşı oy kullanan üyeler gerekçeli kararlarını nihai rapora eklerler. Toplantı notları yazılı olarak kayıt altına alınarak, arşivlenmek üzere Dernek yönetimine verilir.
  10.  Etik Kurul’da kendisi ile ilgili dosya görüşülmesi durumunda, ilgili üye oturum salonunda bulunmaz, oylamaya katılmaz.
  11.  Belirli bir dosyanın etik açıdan incelenmesiyle görevli raportör gerekçelerini yazılı olarak Etik Kurula bildirmek suretiyle bu görevden çekilebilir.
  12.  Etik Kurula ulaşan dosyalar ulaştığı tarih itibariyle ilk 15 (on beş) gün içinde işleme alınır. Etik Kurul, Yönetim Kuruluna şikâyet veya ihbar yoluyla ulaşan başvurulardan kendisine iletilenler üzerine yapacağı inceleme ve araştırmayı en geç 3 (üç) ay içinde karara bağlar. 3 (üç) ay içinde kararın verilememesi durumunda Etik Kurul, bir kez ve en fazla bir aylık süre uzatma talebinde bulunabilir. Alınan karar 15 (on beş) gün içinde gereği yapılmak üzere Yönetim Kuruluna gönderilir.
  13.  Etik Kurul yapılan çalışmalar sonucunda etik ilke ve değerlere aykırı hareket ettiği saptananlar hakkında durum tespiti yapar. Etiğe aykırılık suç unsuru taşıyorsa ilgili mercilere gerekli başvuru yapılır. Ayrıca hakkında karar verilen kişiye de tebligat yapılır.
  14.  Etik Kurul değerlendirmelerini dosya üzerinden yapar; gerektiğinde ilgili kişilerden yazılı ya da sözlü bilgi alır. Hakkında etik ihlali başvurusu bulunan kişilere Etik Kurul önünde savunmalarını yapma hakkı tanınır; istemeleri halinde bu savunma yazılı da olabilir. Savunma hakkının kendilerine bildirildiği tarihten itibaren 15 (onbeş) gün içinde yanıt vermeyen kişiler savunma haklarından vazgeçmiş sayılırlar. Şikayet edilen kişi etik sürecin her aşaması ile ilgili olarak avukata danışma hakkına sahip olmasına rağmen, hakkında yapılan suçlamalara ve önerilere avukatı ya da üçüncü kişiler yoluyla değil, bizzat kendisi yanıt vermelidir.
  15.  Etik Kurul gerekli gördüğü durumlarda ilgili kişileri toplantıda dinlemek üzere davet edebilir. Kişilerin bu daveti kabul etmesi durumunda yapılan oturumda yalnız davetlilere yönelik sorular sorulur ve yanıtlar kaydedilir. Etik Kurul üyeleri edinilen bilgiler üzerindeki yorumlarını ve tartışmasını davetlilerin toplantıdan ayrılmasından sonra yapar.
  16.  İhtiyaç duyulduğunda diğer mesleklerden uzman kişiler toplantıya davet edilir veya dışarıdan görevlendirilir. Gerektiğinde dernek avukatından, hukuk bürolarından, hukuk fakültelerinden veya diğer ilgili kişi ve kurumlardan görüş istenir, hizmet satın alınır.
  17.  Etik Kurul gönderilmiş tüm belgeler ve dosyalar ile inceleme ve değerlendirme sürecindeki tüm yazışmaların birer örneğini, ilgili yönetmeliklerin öngördüğü sürece saklar.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Etik İhlaller ve Yaptırımlar

Etik İhlallerine Uygulanacak Yaptırımlarla İlgili Esaslar

MADDE 13 - (1) Etik ihlal yaptırımları; derneğin tüzüğüne ve etik kurul yönergesine aykırı hareket eden dernek üyesi eczacılara uygulanır,

(2) Yaptırımın türü, etik ihlalinin şekline ve düzeyine göre belirlenir.

(3) Yaptırımlar ihlale neden olan kişilere yazılı olarak bildirilir.

(4) Hiç kimseye aynı fiilden dolayı birden fazla etik ihlal yaptırımı uygulanamaz.

(5) Nitelikleri itibari ile benzer eylemlerde bulunanlara benzer yaptırımlar uygulanır.

(6) Yaptırım gerektiren bir fiil ve halin tekrarında bir derece ağır yaptırım uygulanır.

(7) Oluşan fiile neden olan hal için tahrik ve kastın olmaması halinde bir derece hafif yaptırım uygulanır.

(8) Dernek mallarına karşı zarar verici nedenle yaptırım uygulananlardan bu zarar ayrıca tazmin ettirilir.

(9) Uygulanacak yaptırıma ilişkin karar gerekçesiyle belirtilir.

(10) Etik dışı davranış TEB Haysiyet Divanına bildirir  bildirilir. ???????!!!!!

Etik İhlallerinde İşleyiş

MADDE 14 - Yönetim Kurulu, Etik Kurul tarafından önerilen yaptırımı 15 (on beş) gün içinde görüşür ve önerilen yaptırımı, onayladığı takdirde uygulanmasını sağlamakla; onaylamadığı takdirde ise gerekçeli kararını Etik Kurul’a bildirmekle yükümlüdür. Her iki durumda da bu bildirim süresi, kararın alındığı Yönetim Kurulu toplantısı tarihinden itibaren 7 (yedi) günü geçemez.

Etik İhlallerine Uygulanacak Yaptırımlar Üyenin Uyarılması

MADDE 15 -  Üyenin uyarılması (yazılı ihtar), üyenin herhangi bir kişiye, mesleğe veya meslek onuruna ciddi zarar vermediği durumlarda uygulanan yaptırımdır. Diğer bir deyişle, maddi veya manevi kalıcı bir zarara yol açmadan, kasıt olmaksızın, dikkatsizlik ya da ihmal sonucu etik kuralları göz ardı etmek uyarı yaptırımı gerektirmektedir. Üyenin mesleğini uygularken; hasta, meslektaşları ve muhatap olduğu ilgili kurumlar ile olan ilişkilerinde daha özenli ve dikkatli olması gerektiğinin, yazılı olarak bildirilmesidir. Uyarı yaptırımı gerektiren fiiller;

  1. Dernek üyeliği özelliklerine yakışmayan tutum ve davranış içinde olmak,
  2. Dernek faaliyetleri sırasında, diğer üyelere veya misafirlere uygunsuz, iyi niyetsiz ve Dernek için olumsuz imaj doğuracak sözel söylem veya nezaketsiz davranışlar içinde bulunmak,
  3. Meslektaşlar arasında saygısız veya küçük düşürücü söylemlerde bulunmak, meslektaşlarını karalamak veya meslektaşlarına karşı haksız suçlamalarda bulunmak. Ayrıca, dernek yetkilileri tarafından sorulan sorulara ve iletişim kurma çabalarına sebepsiz şekilde kayıtsız kalmak,
  4. Derneğe ait mal ve araçların kullanımında özensiz davranmak, kaybetmek ya da özel işinde kullanmak,
  5. Derneğin düzenlediği her türlü toplantıda belirlenmiş usullere uymamak ve toplantının düzenini bozmak,
  6. Dernek organlarına seçilmiş olup da yasa ve yönetmeliklerin kendisine yüklediği görevleri yapmamak,
  7. Hasta üzerindeki mesleki etkisini amacı dışında kullanmak,
  8. Hasta haklarına saygı göstermemek, hastaya kaba, saygısız ve ilgisiz davranmak,

Üyenin Kınanması

MADDE 16 - Üyenin herhangi bir kişiye, mesleğe veya meslek onuruna ciddi zarar verdiği durumlarda uygulanan yaptırımdır. Etik Kurallara uymama, ısrarla ve kasten uymamaya devam etme şeklinde davranışlar kınama yaptırımını gerektirmektedir. Kınama yaptırımı, üyeye mesleğinde ve davranışlarında kusuru bulunduğunun yazılı olarak bildirilmesidir. Kınama yaptırımı gerektiren fiiller;

  1. Daha önce uyarı yaptırımına uğramış olup uyarı yaptırımı tamamlama veya silinme süresi içinde yeniden uyarı yaptırımı gerektiren davranışta bulunmak,
  2. Üyelik itibarına ve güvenine uymayan davranışlarda bulunmak,
  3. Dernek Tüzüğüne ve Etik Kurallara uymamakta ısrarlı olmak; Dernek Tüzüğüne ve Etik Kurallara uyulmamasına yönelik diğer kişi ve kurumları telkin ve teşvik etme davranışlarında bulunmak,
  4. Herhangi bir dernek etkinliğinde, dernek görevlisi veya sorumlusu ile etkinlik kapsamı dışında kişisel tartışmalarda bulunmak,
  5. Yönetim Kurulu tarafından sadece Dernek içinde paylaşılması gereken Dernek bilgi ve belgelerini yetkisiz kişilere göstermek, vermek veya üçüncü şahıslarla paylaşmak,
  6. Derneğin yetkili kurul ve komisyonlarınca istenen bilgi ve belgeleri eksik veya yanlış bildirmek veya hiç bildirmemek,
  7. Kongre ve bilimsel toplantıların düzenini bozmak,
  8. Uzman olmadığı alanlarda herhangi bir şekilde kendini uzmanmış gibi tanıtmak ve hizmet vermek,
  9. İnternet, yazılı ve görsel medya üzerinden bilimsel veya mesleki açıdan doğru olmayan içerikler üretmek, yazılar yazmak, videolar hazırlamak, açıklamalarda bulunmak;
  10. Eczacılık faaliyeti esnasında hastaların adlarını internet, yazılı ve görsel medya yoluyla kamuoyuna duyurmak
  11. İlaç ve Majistral Formülasyonlar ile ilgili kural ve tebliğlere aykırı davranmak,
  12. El ilanları, tabelalar, basın ve benzeri yollarla meslektaşlar arası haksız, etik dışı rekabete yol açacak duyurular yapmak,
  13. Bilimsel araştırmalar ve eğitime yönelik şeffaf kurumsal ilişkiler dışında, ilaç firmaları ile Derneğin kabul ettiği Etik Kurallar dışında çıkar ilişkileri kurmak,(bilimsel araştırma ve etik kurallar dahilinde ise çıkar ilişkisi kurulabilir mi?)
  14. Meslekte bilgi ve beceri yetersizliği, özen eksikliği, dikkatsizlik ve benzeri kusurlardan dolayı hastaya zarar verebilecek şekilde, yanlış majistral ilaç hazırlamak veya konuyla ilgili yanlış bilgi vermek.

Dernek Üyeliğinin Geçici Olarak Askıya Alınması

MADDE 17 – (1) Üyenin herhangi bir kişiye, mesleğe veya meslek onuruna büyük zarar verdiği durumlarda uygulanan yaptırımdır. Üyeliği askıya alınan meslek üyesi; bu süre içinde Dernek Genel Kurulunda oy kullanamaz, Dernekte sorumluluk alamaz, hâlen Dernekte zorunlu ya da danışma organlarından birinde görevliyse bu görevi sona ermiş sayılır. Dernek faaliyetleri kendisine bildirilmez, dergi, bülten gönderilmez ve üyelere sağlanan olanaklardan faydalanamaz. Dernek işbirliğinde düzenlenen mesleki kongrelerde görev alamaz.

(2) Üyeliği askıya alma yaptırımı ilk Genel Kurul’a kadar en az 6 (altı) aylık bir süre için verilir. Bu süre içerisinde bu yaptırımı almış üyeden ihlale neden olan davranışı ortadan kaldırması, yeni bir ihlale neden olmaması ve Etik Kurul tarafından yapılmış olan önerileri yerine getirmesi beklenir. Bu şartları sağlaması durumunda üyeliğe geri alınır. Eğer bunlar yerine getirilmezse, üyelikten çıkarma yaptırımı değerlendirilir.

(3) Dernek Üyeliğinin askıya alınma süresi en fazla 5 (beş) yıldır. Dernek üyeliğinin geçici olarak askıya alınması yaptırımı gerektiren fiiller;

  1. Daha önce kınama yaptırımına uğramış olup kınama yaptırımını tamamlama veya silinme süresi içinde yeniden kınama yaptırımı gerektiren davranışta bulunmak,
  2. Dernek üyeleri veya yöneticilerini sözel veya yazılı olarak tehdit etmek veya hakaret etmek,
  3. Meslektaşlarına, diğer sağlık meslek mensuplarına veya hastalara fiili saldırıda bulunmak,
  4. Dernek üye ve yöneticileri hakkında saldırgan nitelikli konuşma ve yayınlar yapmak veya bunlar aleyhine üyeleri kışkırtmak,
  5. Yönetim Kurulundan izin almadan onların sıfatını kullanmak, onlar adına beyanat vermek veya toplantı/törenlere katılmak,
  6. Dernek görevlisine veya üyeye fiziki şiddette bulunmak,
  7. Dernek camiası içinde dil, din, ırk, renk ve mezhep açısından ayırımcılığa neden olacak faaliyette bulunmak,
  8. Derneği maddi zarara uğratmak,
  9. Bulunduğu yönetsel görev süresi içinde meslek ilkeleri ve alanına aykırı kararlar almak veya sorumlu olduğu kurumda alınan bu tür kararların sonuçlarının ortadan kaldırılmasına yönelik girişimde bulunmamak,
  10. Hastalarla ilgili gerçeklere uymayan yazılı veya sözlü beyanlarda bulunmak,
  11. yazılı veya görsel medyada hastayı ve hastaya ait kişisel bilgileri paylaşmak,
  12. Hasta ile ilgili evraklar üzerinde tahrifat yapmak,
  13. Eczacılık faaliyetinde, bilimselliği henüz kanıtlanmamış ya da bilim dışı yöntemleri uygulamak veya önermek,
  14. Eczacılık faaliyeti sırasında hastaların cinsiyet, ırk, milliyet, etnik köken, din ve mezhep, ahlak ve siyasi düşünce, kişilik, ekonomik ve sosyal durumuna göre ayrıcalıklı uygulama yapmak,

Dernek Üyeliğinden Çıkarma

MADDE 18 – (1) Üyelikten çıkarılma yaptırımı, Etik Kurulda Dernek Tüzüğünde ifade edilen üyelikten çıkarılma koşulları gerçekleştiği kanaati oluştuğunda verilebilir. Üyenin herhangi bir kişiye, mesleğe veya meslek onuruna telafisi mümkün olmayan zarar verdiği durumlarda uygulanan yaptırımdır. Etik Kurulca üyelikten çıkarılma yaptırımı verilenlerin üyelikleri ilk Genel Kurula dek Yönetim Kurulu kararıyla askıya alınır.

(2) Dernek Üyeliğinden çıkarılan meslek üyesi Dernek Genel Kurulunda oy kullanamaz, Dernekte, zorunlu ya da danışma organlarından birinde görevliyse bu görevi sona ermiş sayılır. Dernek faaliyetleri kendisine bildirilmez, dergi, bülten gönderilmez ve üyelere sağlanan olanaklardan faydalanamaz. Dernek işbirliğinde düzenlenen mesleki etkinliklerde hiçbir şekilde görev alamaz.

(3) Etik Kurulunun soruşturma sonucunda vereceği üyelikten çıkarılma yaptırımı, karardan sonraki ilk Genel Kurulda Yönetim Kurulu tarafından isimler gizlenerek sunulur. Çoğunluk tarafından onaylanırsa yürürlüğe girer. Genel Kurul’un kararı yargı yolları açık olmak üzere kesindir. Üyenin karara itiraz hakkı 60 (altmış) gün olup kendisine tebliğinden itibaren başlar.

(4) Dernek üyeliğinden çıkartılması yaptırımını gerektiren fiiller;

  1. Daha önce Dernek üyeliğinin geçici olarak askıya alınması yaptırımına uğramış olup yaptırımın tamamlanma veya silinme süresi içinde yeniden bu yaptırımı gerektiren fiil ve halleri tekrarlamak,
  2. Dernek Tüzüğüne aykırı davranışlarda bulunmak,
  3. Üye olma şartlarını kaybetmiş olmak,
  4. Dernek organlarınca verilen kararlara uymamak,
  5. Yönetim Kurulu kararı ve üyenin kendi onayı ile verilen ya da alınan görevlerden sürekli kaçınmak,
  6. Dernek adını kullanıp kişisel maddi kazanç sağlamak,
  7. Dernek Etik Kurul Yönergesi’ ne aykırı davranışlarda bulunmak ve Dernek amaçlarına aykırı hareketlerde bulunmak,
  8. Dernek bilgisi ve onayı olmadan, dernek adını kullanarak yurt içi ve yurtdışında faaliyetler düzenlemek,
  9. Yazılı ikazlara rağmen üyelik aidatını iki yıl içinde ödememek, bu konuda geçerli mazereti olmamak,
  10. Dernek organınca yürütülen soruşturmada zorla veya tehditle engellemede bulunmak,
  11. Maddi ya da başka çıkarlar için gerçeklere uymayan rapor veya belge vermek,
  12. Zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, dolandırıcılık, hırsızlık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma ve hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya Dernekler Kanunu'nun üyeliği yasaklayıcı suçlarından kesin hüküm giymiş olmak,
  13. Hizmet verdiği kişilere yönelik ırk, dil, din, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, etnik köken, ahlaki ya da siyasi düşünce, kişiliğine ve sosyal durumuna göre ayrımcı uygulamalar yapmak,
  14. Mesleğin uygulanması sırasında hizmet alana ait gizli bilgileri yasal ya da etik zorunluluk durumları dışında açıklamak,
  15. Mesleğin uygulanması sırasında cinsel tacizde bulunmak,
  16. İntihalde bulunmak.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Soruşturma, Soruşturma Usulleri ve Karar Soruşturma Açılmasında Genel Kural

MADDE 20 - (1) Dernek üyeleri hakkında soruşturma açılması konusunda Yönetim Kurulu karar verir.

(2)   Dernek üyeleri, herhangi bir konuda soruşturma açılması amacıyla Yönetim Kurulu'na yazılı olarak şikayet başvurusu yapabilirler.

(3)   İsimsiz ve imzasız ya da sahte isim ile yapıldığı saptanan şikayet başvuruları değerlendirmeye alınmaz.

(4)   Başvuran üye kimden veya neden şikayetçi olduğunu kanıtlarıyla birlikte Yönetim Kurulu'na bildirir.

(5)   Yönetim Kurulu, şikayet başvurusunu izleyen ilk toplantısında kanıtları değerlendirerek ilgili üye hakkında soruşturma yürütülüp yürütülmeyeceği konusunda karar verir.

(6)   Şikayette bulunulan kişi Yönetim Kurulu üyesi ise ilgili üye, bu soruşturma kararının verileceği toplantıya katılmaz.

(7)   Yönetim Kurulu, herhangi bir yakınma ve şikayet başvurusu olmadan da herhangi bir konuda soruşturma açma kararı verebilir.

(8)   Soruşturma kararı alınırsa tüm belgeler Etik Kurula ulaştırılır. İlgili toplantıdan önce tüm üyeler konuyu inceleme imkanı bulurlar.

(9)   Konunun önemi veya aciliyetine göre ya Etik Kurul’un olağan toplantısı beklenir ya da Etik Kurul olağanüstü toplantıya çağrılır.

(10) Gerçeğe aykırı beyanlar içerdiği sonradan anlaşılan şikayet başvuruları işlemden kaldırılır.

(11) Etik Kurulun olgu olarak incelediği bir üyenin Dernekten istifa etmesi uygun görülmez. Yönetim Kurulu da bu süreç işlerken herhangi bir nedenden kişinin üyeliğine son veremez.

(12)     Daha önce Etik Kurul tarafından incelenip karara bağlanmış şikayet konusu, yeni kanıtlar gösterilmedikçe bir daha şikayet konusu yapılamaz ve incelenemez.

(13) Yargı organlarınca incelenmekte olan veya yargı tarafından karara bağlanmış bulunan uyuşmazlıklar hakkında Etik Kurula başvuru yapılamaz. Değerlendirilmekte olan başvuru konusunun yargıya götürüldüğü anlaşılırsa inceleme bulunduğu aşamada durdurulur.

(14)     Üyelerin Medeni Hukuk ya da Ceza Hukukuyla mahkemelerde yargılandığı başka suçlarla ilgili davalar Kurulun faaliyete geçmesini engellemez. Bu davalar sırasında Etik Kurul etik süreci işletmeye devam edebilir ya da askıya alır. Bu davalar henüz karara bağlanmamışken, Etik Kurulun soruşturmaya başlamasında gecikmeler meydana gelse bile sorgulama/kovuşturmadan muaf olunamaz.

Soruşturmaya Başlanması ve Zaman Aşımı

MADDE 21 - (1) Etik ihlal yaptırımını gerektirecek eylemin gerçekleştiği tarihten itibaren 2 (iki) yıl içinde herhangi bir soruşturmaya başlanmamış ise bu yaptırımlar ile ilgili soruşturma zaman aşımı nedeniyle başlatılamaz.

(2) Etik ihlali yaptırımını gerektiren eylem, aynı zamanda bir suç oluşturuyorsa ve bu suç için, Kanunda daha uzun bir zaman aşımı süresi belirtilmişse, bu durumda kanunda geçen süre zaman aşımı süresi olarak uygulanır.

Bildirim

MADDE 22 - (1) Etik ihlali iddialarında yazılı bildirim şartı aranır. Elektronik ortamda yapılan bildirimlerde de yazılı bildirim Derneğe ulaştıktan sonra işlem başlatılır. Herhangi bir kişinin Derneğe başvurması ve hakkında etik ihlal bildiriminde bulunduğu Dernek üyesiyle ilgili iddialarını yazılı olarak yaptığı tarih, bildirim tarihidir. Yazılı bildirimde, bildirimi yapan kişinin açık kimliği, adresi, hakkında bildirimde bulunulan kişinin kimliği, bildirim konusu, maddi olaylar ve bildirim gününün belirtilmesi, varsa konuyla ilgili kanıtların belirtilmesi zorunludur. Aksi halde, bu hususların yazılı bildirim yapan kişiden sağlanması Yönetim Kuruluna aittir. Bildirimde bulunan kişinin kimliği, adresi ve imzası bulunmuyorsa söz konusu bildirim işleme konulmaz.

(2)   Bildirimde bulunan kişinin kimliği yasal gereklilik olmadıkça gizli tutulur.

(3)   Yönetim Kurulu, üyeler hakkında bildirimde bulunabilir.

Karar

MADDE 23 - (1) Etik Kurul, raportör tarafından hazırlanarak Etik Kurula sunulan dosyayı Dernekler Kanunu, Dernek Tüzüğü, Etik Kurul Yönergesi ve TEB İlkeleri doğrultusunda inceleyerek etik ihlali yaptırımlarından birinin verilmesini ya da yaptırımda bulunulmasını gerektirecek bir nedenin olup olmadığına gerekçeli olarak karar verir.

(2) Bu kararda soruşturma onayı, soruşturmaya başlama tarihi, soruşturulan veya soruşturulanların kimliği ve adresi ile yöneltilen iddia konuları, soruşturmanın safhaları, deliller ve alınan ifadeler özetlenir. Yaptırım gerektiren her fiil ayrı ayrı değerlendirilir ve delillere dayanılarak etik ihlalin sabit olup olmadığı değerlendirilerek tartışılır. Şikayet edilen üyenin kusurlu olduğu konusunda kanaat oluştuğunda bir yaptırım önerilir. Etik Kurulun yaptırım önermediği durumlar için de aynı yöntem uygulanır.

(3)   Eldeki bütün belgeler soruşturma raporuna eklenerek bir dizi pusulası oluşturulur. Etik Kurulun aldığı kararlar sekreter tarafından önceden sayfaları numaralanmış ve noterlikçe onaylanmış olan kurul karar defterine yazılır ve toplantıya katılan tüm Etik Kurul üyeleri tarafından imzalanır. Etik Kurul kararı, Etik Kurul başkanı tarafından Yönetim Kuruluna bildirilir. Soruşturma dosyası Dernek Genel Sekreterine teslim edilir.

(4)   Öneriler üzerine karar verme, verilen kararı duyurma ve uygulama yetkisi Yönetim Kuruluna aittir.

(5)   Karar, bildirimde bulunan ilgili kişi ile hakkında soruşturma açılmış Dernek üyesine Yönetim Kurulu aracılığıyla yazılı olarak bildirilir.

(6)   Etik Kurul kararları her yıla özgü olarak numara sırası verilerek yazılır. Etik Kurulu karar defterleri Dernek Merkezinde gizlilik koşullarını sağlayacak biçimde saklanır.

(7)   Her Genel Kurul öncesinde Etik Kurul o dönem için verdikleri bütün kararların gerekçe özetlerini ve vardıkları sonuçları gizliliğin korunduğu bir rapor halinde Yönetim Kurulu’na sunar.

(8)   “Üyelikten çıkarılma” önerileri söz konusu olduğunda Genel Kurul’da bu olgular gerekçeleriyle isimler gizlenmek suretiyle özetlenir ve çoğunlukça onaylandıktan sonra kesinleşir.

Kararlara İtiraz ve Yargı Yolu

MADDE 24 - (1) Üyenin Uyarılması ve Üyenin Kınanması cezaları kesin olup, bu yaptırımlara karşı itiraz edilemez.

(2) Daha ağır cezalar için 15 (on beş) gün içinde üyenin Yönetim Kuruluna itiraz hakkı vardır.

(3) İtirazın Yönetim Kuruluna ulaşmasından itibaren en geç 30 (otuz) gün içinde Etik Kurul toplanıp itirazı değerlendirip sonucuyla birlikte reddederek yaptırımı aynen kabul eder veya değiştirerek onaylar. Verilecek bu karar için idari yargı yolu açıktır.

(4)   Üyenin yargı yoluyla karara itiraz hakkı 60 (altmış) gün olup kararın kendisine tebliğinden itibaren başlar.

Yaptırımın Tamamlanması ve Kayıtlardan Silinmesi

MADDE 25 - (1) Üyeye verilen kesinleşmiş yaptırım sicil dosyasına işlenir.

(2)   Yaptırımlar tamamlandığında kayıtlardan silinerek haklar iade edilir.

(3)   Uyarı ve kınama yaptırımları, aynı konuyla ilgili olarak yinelenmemesi koşuluyla tebliğ tarihinden itibaren 3 (üç) yılın sonunda tamamlanmış sayılır. Başka konularda yeni yaptırımlar verilmesi halinde, aynı konuyla ilgili olsun ya da olmasın son alınan yaptırımdan sonraki 3 (üç) yıl geçerlidir.

(4)   Dernek üyeliğinin geçici olarak askıya alınması yaptırımı, tebliğ tarihinden itibaren askıya alınma süresinin bitim tarihinde tamamlanmış sayılır.

(5)   Kararlara yargı aracılığıyla itirazda bulunarak itirazı haklı görülenler ile yaptırımların tamamlanarak kayıtlardan silinmesi, ilgili kişilere yazılı olarak bildirilir.

(6)   Etik Kurulun soruşturma ve karar dosyaları gizli tutulur ve güvenli bir yerde arşivlenir.

(7)   Üyelik hakkının kaybedildiği olgularda, Üyeliğe Tekrar Kabul ya da Bir Üyenin Ölümü dışında dosyalar süresiz muhafaza edilir.

(8)   Bir üyenin üyeliğe tekrar kabulü ya da ölümü durumlarında dosyalar bu saptama yapıldıktan 5 (beş) yıl sonrasına kadar saklanır.

(9)   Kişilerin tanınmasını sağlayacak bilgileri içeren dosyalar olay kapandıktan 5 (beş) yıl geçene kadar muhafaza edilir, sonrasında imha edilir.

(10) Etik Kurul, incelenmiş olan olguların kimlik bilgilerini gizli tutarak, çeşitli vakalardan esinlenerek oluşturulan yeni olgu örneklerini, yapılacak eğitimlerde ve yayınlarda kullanabilir.

Düzeltici Öneriler

MADDE 26 - (1) Yaptırımdan vazgeçilmesi için şikayet edilen kişinin etik olmayan davranıştan vazgeçmesi ya da bu davranışı sona erdirmesi gerekir.

(2)   Etik Kurul, bir etik ihlâlin düzeltilmesi, Derneğin çıkarlarının korunması ve/veya halkı korumak amacıyla başka düzeltici faaliyetleri şart koşabilir. Bu madde şikayet edilen kişinin Derneğe ya da ihlâl sonucunda zarar görmüş kişiye para ödemesini kapsayamaz.

(3)   Şikayet edilen kişinin yaptığı etik ihlalle ilgili danışmanlık hizmet alması gerekebilir.

(4)   Şikayet edilen kişinin ilgili kurullarca belirlenecek konuda eğitim, öğrenim ya da özel ders alması gerekebilir.

(5)   Şikayet edilen kişinin tedaviye ihtiyaç durumunu belirlemek için psikiyatrik, nörolojik, psikolojik veya başka uygun yöntemlerle değerlendirilmeye tabi tutulması gerekebilir. İlgili kanunlarca öngörülen bir sağlık kuruluşunda yapılacak muayenede bir rahatsızlık saptanırsa, kişinin bu rahatsızlık ile ilgili uygun bir tedavi görmesi gerekir.

(6)   Şikayet edilen kişinin, yaptırımlara uyup uymadığının Etik Kurul tarafından denetlenmesi gerekir.

Kamu Davası İhbarı

MADDE 27 - (1) Bu Yönetmelikte öngörülen etik ihlaller ayrıca Türk Ceza Kanununa göre bir suç niteliği taşıyorsa, Yönetim Kurulunca Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulması zorunludur.

ALTINCI BÖLÜM

Yürürlülük ve Yürütme

Yürürlülük

MADDE 28 - Bu Yönerge, Yönetim Kurulu tarafından kabul edildiği tarihte yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 29 - (1) Bu Yönergeyi, Yönetim Kurulu Başkanı yürütür.

(2) Bu Yönerge’de yer almayan durumlarda TEB Disiplin Yönetmeliği, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Disiplin Amiri ve Disiplin Cezaları hükümleri ile Yüksek Öğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri uygulanır.

 

Not: MED Etik Kurulu Yönergesi, TÜBİTAK Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Çalışma Esasları, Üniversitelerarası Kurul “Etiğe Aykırı Davranışlar” belgesi, Türkiye’deki Kurumlar (Dernekler, Üniversiteler) ile AATS Etik Yönergelerinden yararlanılarak hazırlanmıştır.