Makale & Formül

Değerli Meslektaşlarım, bu hafta siğil ve nasır tedavisinde kullanılan Hollanda tibbi formülerinde (FNA) yer alan bir formülü sizlerle beraber inceleyeceğiz.

Ditranolsalicylzuurcollodium

Dithranolum ………………. 3 g

Acidum salicylum (90)…25 g

Acetonum ……………….…22,2 g

Ricini oleum ……………… 1 g

Tocopherolum (dl-alpha)..100 mg

Collodium USP ………… 48,7 g

                                100 g (= 115 ml)

Formülde yer alan maddeler

ANTHRASOL-ANTRALİN-CıGNOLıN-DıTHRANOL

ANTHRALİN ilk olarak 1916 yılında Galavvski tarafından ''krisarobin'' adı altında deri hastalıklarının tedavisinde kullanılabilecek bir ajan olarak ortaya konmuştur.

DıTHRANOL (1,8-dihydroxy-9-anthrone) Güney Amerika'da bulunan Araroba ağacının kabuklarından doğal olarak elde edilebilir. Aynı zamanda da Anthron'dan da sentezlenebilir. Anthrolin, krizarobinin sentetik türevi olan bir hidrokarbondur. Anthralin, sarımsı turuncu veya sarımsı kahverengi renkte, kokusuz kristalize bir toz yapısındadır. Işıkta bozunma özelliğine sahip olduğu için ışıktan uzak tutulması gerekmektedir. Kuvvetli irritan etkiye sahip olan Dithranol, göz, mukozalar ve diğer deri alanlarında ciddi reaksiyonlara yol açabilir. özellikle perilezyonel deriye teması halinde Dithranol bir yanma etkisi oluşturur. Bu nedenle kullanımdan sonra hastaya her zaman ellerini yıkaması hatırlatılmalıdır. ınflame deride ise kullanılmamalıdır.

Anthrasol suda çözünmez. Mutlak alkolde (% 96), asetonda, yağlı ortamlarda ve vazelin içerisinde çözünür.

Anthrasol yüksek dozlarda kuvvetli allerjik reaksiyon oluşturabilir. Bu etkisini azaltmak amacıyla pix juniperi (ardıç katranı) ve diğer katran türleri ile kombine edilirse allerjik özelliğinin azaldığı veya ortadan kalktığı görülmektedir. Antralin ile birlikte oxyde de zinc içeren patlarda Antralin etkisinin korunabilmesi için salisilik asit veya benzoik asit katkısının da bulunması gerekmektedir. Bunun olmaması halinde  oxyde de zinc ile etkileşim sonucu etkinliği büyük ölçüde azalmakta ve bu durum kendini preparattaki renk değişikliği ile göstermektedir. Buna karşın % 0,25 ve % 0,5 lik anthralinin sarı-yumuşak parafin içerisinde salisilik asit katkısı olmaksızın da etkisini koruyabildiği gözlemlenmiştir.

Kaşıntılı deri hastalıklarında; antieksematöz, antienflamatuar, düşük etkide antibakteriyel ve antimikotik etkisinden dolayı tercih edilir.

Saçlı deride tercihen %2-5 oranında kullanılırken, seboreik dermatitde, ekzamada, sedef hastalığında, Herpes tonsurans (Tinea capitis) olarak da bilinen kafa derisi mantarında %5-10 oranında kullanılır.

Anthralin topikal olarak etki gösteren antipsoriyatik bir ilaçtır. Ayrıca alopesi tedavisinde de kullanılır. Etkisini epidermisin mikotik hızını azaltarak gösterir.

Anthralin etki mekanizması kesin olarak bilinmese de antiproliferatif ve immunsupresyon etkiye sahip olduğu ileri sürülmektedir. Böbrek hastaları ve gebelerde kontrendikedir.

Yan etkisi; irritan kontakt dermatit, follikülit, eritem, kaşıntı, kepeklenme ve bölgesel lenfadenopatidir. Elbiseler dışında deride de pigmentasyona neden olmaktadır. Deride pigmentasyon tedavi kesildikten sonra gerilemektedir.

Topikal anthralin kullanan hastalarda tedavi başlangıcında gözlenen kaşıntı, eritem, yanma, renk değişikliği şeklindeki yan etkiler genellikle tedavinin devamında kaybolmaktadır

Acidum salicylicum-Salicylsäure-Acide salicylique-Salisilik asit

Beyaz billurlardır. 500 k.su, 15 k.kaynar su, 27 k.alkol (%99 luk), 2 k. eter, 80 k. zeytinyağı, 100 k. gliserin ve  55 k.kloroformda çözünür. Salisilik asit deskuamasyonu hızlandırır. Hafif fungusid etki gösterir. Salisilik asit, C6H4(OH)CO2H kimyasal formüllü bir beta hidroksi asittir (BHA). Renksiz, kristal yapıdaki bu organik asit genellikle bitkisel hormon olarak kullanılır. Salisin metabolizmasının bir ürünüdür. Aspirin olarak adlandırılan asetil salisilik asitle benzer kimyasal özellikler taşır. Tinea barbae, tinea capitis, tinea cruris gibi fungus türleri tedavisinde kullanılmaktadır. Salisilik asit keratolitik bir ilaçtır. Hiperkeratotik ve derinin pullanmasıyla belirgin kepek ve seboreik dermatit, iktiyoz, psoriyazis ve akne gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır. Bu amaçla kullanılan solüsyon ve pomatları mevcuttur. Topikal uygulamaya bağlı sistemik absorbsiyon riskini minimalize etmek için salisilik asit uzun sürelerle ve yüksek konsantrasyonlarda kullanılmamalı ve geniş vücut yüzeylerine ya da enflamasyonlu veya açık deriye uygulanmasından kaçınılmalıdır.

Acetonum-Acetone-Dimethyl ketone; Renksiz,kolay alev alan,özel kokuya sahip bir sıvıdır. Su,alkol ve kloroform ile karışır. Deriden absorbe olur.

Huil de ricin -Oleum ricini

Hint yağı olarak bilinen ofisinal yağlar grubunda olan bu yağın bileşimini özellikle Risinoleik asit oluşturur. Bu formülde yardımcı madde olarak yer almıştır.

dl-Alpha Tocoferol- alfa-tokoferol- Vitamin E ; E vitamini bitkisel yağlar, buğday tohumu (embriyo), hububat, meyvalar, yeşil sebzeler, et, yumurta ve belirli balıklarda bulunan yağda çözünür bir vitamindir. "E vitamini" terimi gerçekte sekiz farklı tokoferolden oluşan bir bileşik grubunu temsil eder. Bu bileşikler bitkiler tarafından sentezlenen, insan ve çoğu hayvan için gerekli olan yağda çözünür vitaminlerdir. Bunlar içinde doğal olarak yapılan d-alfa-tokoferol en güçlü E vitamini aktivitesi gösteren türevdir. Sentetik formu dl-alfa tokoferol'dür. Ticari E vitamini preparatları başlıca sentetik dl-alfa-tokoferol asetat'tan sentezlenirler. Bu asetat esteri bileşiğin stabilitesini sağlar. Alfa tokoferol (E vitamini) pratik olarak kokusuz, berrak, renksiz veya sarı-kahverengi viskoz bir yağdır. Pratik olarak suda çözünmez; dehidrate alkol, aseton, diklorometan, eter ve sabit yağlarda serbestçe çözünür.

Elastik kollodyon- Collodion elastique- Flexible collodion-Collodion élastique T.K.

Elastik kollodyon küçük kesik ve sıyrıkların kapatılmasında ve lokal olarak uzun süre etki göstermesi istenen ilaçlar için taşıyıcı olarak kullanılır. Elastik kollodyon, kollodyona hint yağı ilavesi ile hazırlanır. T.K. de Kollodyon 97 g. hintyağı 3 g olarak yer alır.

Oldukça yanıcıdır ve ateşten uzakta sıkıca kapatılmış kaplarda saklanmalıdır.

Formülün hazırlanışı – Modus Operandi

Dithranol ve salisilik asit bir cam havan içerisinde iyice ezilir.Hint yağı ve dl-alfa-tokoferol karıştırıldıktan sonra aseton ilave edilir.Bu sıvı faz dithranol ve salisilik asit karışımına ilave edilerek iyice çalkalanır.Son olarak kollodyon ilave edilir.ıstenilen ağırlık veya hacim aseton ilavesiyle tamamlanır.

Sedef plakları üzerine bir fırça veya spatül yardımıyla sürülmelidir.üç hafta saklanabilen bu formülasyon ısı ve ışıktan muhafaza edilmelidir.

ıyi bir hafta dileğiyle…

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/