Makale & Formül

KORTİKOSTEROİDLERİN ANTİMİKROBİYAL AJANLARLA KOMBİNASYONLARINDA BİR SEÇENEK VİOFORM

Değerli meslektaşlarım Kortikosteroidlerin antimikrobiyal ajanlarla kombinasyonları nadiren endike olup kullanımları sınırlı olmakla beraber yine de bir kombinasyon gerekliyse ve kortikosteroide ek olarak bir tedavi verilmesi gerekiyorsa tercih edilebilecek ajanlar arasında Kliokinol’ü sayabiliriz.

Clioquinol diğer yaygın adı ile Vioform sekonder bakteriyel ve/veya mantar enfeksiyonlarının mevcut olduğu, böyle bir durumdan şüphe edildiği veya böyle bir enfeksiyonun beklendiği durumlarda endike olup, atopik, infantil ve diskoid tipler dahil ekzemalarda, prurigo nodularis, psoriasis (yaygın plaklarla seyreden tipleri hariç), liken planus, liken simpleks dahil nörodermatozlar, seboreik dermatit, temas duyarlılığı reaksiyonları, böcek sokmasına bağlı reaksiyonlar, isilik, anal veya genital intertrigo ve dış kulak iltihapları (otitis externa) gibi hastalıkların tedavisinde kortizonlarla birlikte uzun yıllar kullanılmıştır. Preparasyon, mikroorganizmanın kliokinole duyarlı olduğu otitis eksternada da kullanılmaktadır. Daha iyi farmakoterapötik alternatifler olduğu için son yıllarda kullanımı azalsa da hekimler tarafından halen kullanılmaya devam edilmektedir. Kliokinol sıklıkla sensitizasyona neden olur. Kliokinol geniş yüzeylerde deriden geçtiği için çocuklarda deri kullanımı önerilmemektedir. Ayrıca cilt, giysi ve çamaşırlarda renk değişikliğine neden olmaktadır.

Vioform, Chinoform, İyodoklorhidroksikin, Kloroiyodokin, Clioquinolum [INN; Ph. Helv. 8], Chloroiodoquine [DCF];

Kliokinol antibakteriyel ve antifungal aktivite gösteren halojenli bir hidroksikinolin bileşiğidir. Cilt enfeksiyonlarının tedavisi için kullanılan krem ve pomatların bileşimine girer. Bu preparatlarda çoğunlukla %3 oranında bulunur. Özellikle bakteriyel veya fungal enfeksiyonla komplike hale gelmiş enflamatuvar deri hastalıklarının tedavisinde kullanılmak üzere bir kortikosteroid ile kombine müstahzarları mevcuttur. Kliokinol'ün antimikrobiyal etki mekanizması iyi tanımlanmamıştır. Kliokinol, metalleri hücre zarında şelatlayarak ve metalleri tecrit ederek hücrelerdeki metallerin dağılımını değiştirebilir. Bu, çoğu metalloprotein için genel bir geçiş metal iyonları eksikliğine yol açabilir. Kliokinol cilt üzerine topikal olarak uygulandığında absorbe olarak sistemik dolaşıma geçebilir. Sistemik olarak nörotoksik etki gösterdiği için bu özelliği önem taşır. Bu nedenle kliokinol'ün bebekler ve küçük çocuklarda kullanımından sakınılmalıdır. Sistemik kliokinolün yarı ömrü 11-14 saattir. Topikal uygulamadan sonra, çinko merhem kullanıldıysa (9-14 saat) yarılanma ömründe azalma ile birlikte 19-30 saatlik bir serum yarılanma ömrü gösterilmiştir. Topikal olarak uygulanan kliokinolün küçük bir farmakokinetik çalışmasına dayanarak, emilen kliokinol sülfatlara (3.8±%3) ve glukuronidlere (96±%3) metabolize edilir. Serbest ilaç olarak ve glukuronit ve sülfat metabolitleri olarak atılır. Bir başka küçük farmakokinetik çalışma, idrarla atılımın, topikal olarak uygulanan dozun günlük vücut yüzey alanının %30-70'inin (0.48-0.98 g/gün'e karşılık gelir) %2.2-7.5'i olduğunu ve atılan toplam miktarın %95'inin veya toplam atılan miktarın konjuge metabolitlerden oluştuğunu göstermiştir.

Kliokinol sarımsı beyazdan kahverengi sarıya değişen renkte, hafif safranı anımsatan karakteristik kokulu, hacimli bir tozdur. Işık etkisiyle kararır. Pratik olarak suda çözünmez; alkolde 1:3500, kloroformda 1:120 ve eterde 1:4500 oranında çözünür; dimetilformamid ve piridinde serbestçe çözünür; sıcak etil asetatta ve sıcak glasiyal asetik asitte çözünür. Kliokinol içeren sulu kremler alüminyumla geçimsizlik gösterir. Oksidanlar tarafından parçalanırlar. Kliokinol iç çamaşır ve çarşafları boyayabilir. Kliokinol 30°C'nin altındaki oda sıcaklığında ve hava geçirmeyen kaplarda saklanmalıdır. Işıktan korunmalıdır. Antiseptik özelliği, kokusuz ve toksik olmaması avantajıyla iyodoformdan daha güçlüdür. Ayaklardaki epidermofiti ile savaşmak için toz halinde kullanılır. Kornea yaraları, keratit vb. için göz merhemlerinde kullanılmıştır. Ayrıca egzama, yanık ve varis ülserlerinde de etkilidir.

FORMÜL:

Rx.

Tümenol                5 g

Vioform                 2 g

Çinko oksit           10 g

Likit vazelin       40 g

Formülün hazırlanması:

Vioformu çinko oksitle toz haline getirin, tümenol ekleyin ve bir macun oluşturun. Likit vazelini bu karışım üzerine yavaş yavaş ekleyin. Işıktan korumak için opak bir kapta muhafaza edin.

FORMÜL:

Dış kulak yolundaki mantar enfeksiyonlarının tedavisi için, Kliokinol Kulak Damlası %1

Rx.

Kliokinol                                     1 g

Polietilen glikol 400        ad 100 g

FORMÜL:

Akut otitis eksterna’da, işitme kanalındaki sekonder enfekte inflamatuar durumlarda kulak kanalına bir kulak tamponu şeklinde uygulanır.

Rx.

Kliokinol                                        1 g

Triaminoloni asetonidum   100 mg

Polietilen glikolum 400       ad 100 g

FORMÜL:

Bu preparasyon enfekte inflamatuar dermatozlarda kullanılmaktadır.

Rx.

Hidrokortizon asetat     1 g

Kliokinol                           3 g

Lanolin                             10 g

Vazelin                             86 g

Kaynak:

1-La Formulacion Magistral en la Oficina de Farmacia valencia, 1981

2-Formularium der Nederlandse Apothekers 2009

3-Rx MediaPharma^®2023 İnteraktif İlaç Bilgi Kaynağı   

Uzm. Ecz. Ahmet Nezihi Pekcan

Konya 12.03.2023