Makale & Formül

Pastiller ağızda uzun sürede dağılması veya çözünmesi istenen katı dozaj şekilleri olarak tanımlanır. Terkiplerinde bir yada daha fazla etkin madde ile beraber şeker ve esans bulunur. Pastiller çoğunlukla ağızda lokal etki etmek için kullanılırlar. Ayrıca etkin maddenin bukkal mukozadan iyi absorbe olabildiği durumlarda sistemik etki elde etmek için de kullanılabilirler. Pastil tipi dozaj şekilleri çoğunlukla analjezik, antienflamatuvar, antiseptik, antimikrobiyal, öksürük kesici, mukolitik ve dekonjestan özellikte etkin madde içerirken son zamanlarda geliştirilen bulantı kesici, immün sistemi güçlendirici ve sedatif özellikte etkin madde içeren pastillerde bulunmaktadır.

Pastil tipi dozaj formlarının avantajları;

çocuklara ve yaşlılara uygulanması kolay dozaj şekilleridir.

Hazırlanacak formülasyonların değiştirilmesi ve hastaya özel hale getirilebilmesi kolaydır.

Dağılma süresi uzun olduğu için etkin madde ile bukkal mukoza çok uzun süre temasta kalması sağlanabilir.

Ayrıca farklı şekillerde hazırlanmaları mümkün olduğu için çocuklara şeker gibi verilebilir.

Pastiller eritme ya da baskı yöntemiyle hazırlanabilirler. Baskı yöntemiyle hazırlanan pastiller pastil tabletler olarak isimlendirilirler. Klasik tabletlerden daha uzun sürede dağılırlar ve daha serttirler. Eritme yöntemiyle hazırlanan pastiller terkiplerinde bulunan maddelere göre farklı isimlendirilebilirler.

Sert pastillerin terkiplerinde; yüksek oranda şeker bulunurken, PEG gibi sıvağlar genellikle yumuşak pastillerin terkiplerinde  Jelatin gibi sıvağlar ise çiğnenebilen pastillerin terkiplerinde bulunurlar.

çiğnenebilen pastiller;

çiğnenebilen pastiller özellikle çocuklar için çok uygun dozaj şekilleridir. Terkiplerinde genellikle jelatin supozituvarların terkiplerinde olduğu gibi gliserin solidifiye sıvağı bulunabilir. Bu sıvağ gliserin, jelatin ve suyun farklı oranda karıştırılması ile hazırlanabilir. Bu pastiller çoğunlukla meyve aroması içerirler.

Rp.

Dekspanthenol                                      0,5 g

Gliserin                                                   35 ml

Jelatin                                                         9 g

Distile su                                                   6 ml

Nane esansı                                           3-4 gutt

Eosin sarısı                                                  y.m.

20 pastil hazırlayın

Formülde yer alan maddeler:

Dekspantenol- Dekstro-pantotenil alkol- D-Pantenol- Pantothenyl alcohol;

Dekspantenol berrak, kokusuz veya hafif karakteristik kokulu, higroskopik ve viskoz bir sıvıdır. Su, alkol, metil alkol ve propilen glikolde serbestçe çözünür; kloroform ve eterde çözünür; gliserolde hafifçe çözünür. Beklemeyle kristalleşme gösterebilir. Dekspantenol oral, parenteral ve topikal olarak uygulanır. Absorbe olduktan sonra karaciğerde pantotenik asit'e dönüşür ve endojen vitamin depolarına katılır. Topikal olarak pomat, losyon ve benzeri farmasötik şekiller halinde uygulandığında deriden hızla absorbe olur. Dekspantenol parenteral yoldan kullanılan gastrointestinal bir stimülandır. Koenzim A'nın bileşimine giren pantotenik asit çeşitli metabolik olaylara katılır. Kolin'in asetilkolin'e dönüştürülmesini sağlayan asetilasyonu kolaylaştırır. Epitel dokusunun oluşumunda ve normal işlevini sürdürmesinde pantotenik asit önemli rol oynar. Dekspantenol, B vitamini kompleksinin bir faktörü olan pantotenik asit'in alkol formudur. Dekspantenol, pantotenik asitten daha hızlı ve daha çok absorbe olur; bu özellikle topikal uygulama açısından önem taşır. Dekspantenol cerrahi girişim sonrası ileus'un önlenmesi için profilaktik olarak da kullanılır.

Glicerol- Glycerine- Glycerol 85%- Glyzerin 85%;

Gliserin farmasötik formülasyonlarda ve kozmetik ürünlerde değişik amaçlar için geniş ölçüde kullanılan bir yardımcı maddedir. Oral, otik, oftalmik, topikal ve parenteral farmasötik formülasyonlarda kullanılır. Topikal farmasötik formülasyonlarda nemlendirici ve yumuşatıcı etkisi için kullanılırken, parenteral formülasyonlarda çoğunlukla çözücü olarak yararlı olur. Oral formülasyonlarda antimikrobik koruyucu, tatlandırıcı ve viskozite arttırıcı olarak kullanılır. Yumuşak jelatin kapsüllerde jelatin'in plastizeridir. Ayrıca, jelatin supozituvarların bileşiminde de yer alır. Gliserin berrak, renksiz veya çok açık renkli, higroskopik, şurup kıvamında, kokusuz ya da çok az kokulu ve tatlı lezzeti olan viskoz bir sıvıdır. Su ve alkolle karışır; asetonda hafifçe çözünür;  pratik olarak kloroform, eter, sabit yağlar ve esansiyel yağlarda çözünmez. Sudaki çözeltilerinin pH'sı turnusol'e karşı nötr reaksiyon verir. Amerikan Farmakopesi (USP)'ye göre Oral Gliserin çözeltisi (Glycerin Oral Solution, USP) 'nin pH'sı 5.5-7.5 arasındadır. Güçlü oksitleyici ajanlar gliserinle birlikte patlayıcı karışımlar oluştururlar. Işık varlığında çinko oksit ya da bazik bizmut nitrat ile temas ettiği zaman siyah bir renk alır. Demir ile kontamine olmuş gliserin kullanıldığında fenol, salisilat ve tanen içeren karışımların rengi kararır. Borik asit ile kompleks yapar ve gliseroborik asit oluşturur. Bu bileşiğin asitliği borik asitten daha yüksektir.

Tıbbi jelatin- Gelatin- Gelatine medicinale- Pharmagel A- Gelatinum- Gelatina alba;

Jelatin hayvansal kökenli kollajenin parsiyel asit hidrolizi (tip A) veya parsiyel alkali hidrolizi(tip B) ile elde edilen saflaştırılmış bir proteindir. A ve B tipini içeren karışım halinde de bulunur. Amberden açık sarıya değişen renkte, hafif kokulu, yarı şeffaf, tabaka, pulcuk, granül veya tozhalinde bulunur. Soğuk suya batırıldığında yavaş yavaş ve hacminin 5-10 katı kadar su absorblayarak şişer ve yumuşar. Sudaki bu çözeltisi ısıtıldığında kolloidal bir çözelti oluşturur. Bu çözelti soğutulduğunda az çok katı bir jel meydana gelir. Jelatin sıcak su-gliserol karışımında ve 6N asetik asit çözeltisinde çözünür; pratik olarak alkol, kloroform, sabit ve uçucu yağlar ve eterde çözünmez. Açık sarı veya amber renkli tabakalar, pulcuk veya parçalar ya da ince toz halinde bulunur. Rengi parçacık büyüklüğüne bağlı olarak değişir. Parenteral jelatin çözeltileri 25°C'nin altındaki sıcaklıklarda saklanmalıdır. Açılan her şişe 4 saat içinde kullanılmalıdır. Bulanık çözeltiler kullanılmamalıdır.

Nane aroması- Peppermint esansı- Oleum menthae piperitae- Menthae piperitae aetheroleum- Pfefferminzöl;

Nane esansı Mentha piperita (Labiatae) bitkisinin taze topraküstü kısımlarından su buharı distilasyonuyla elde edilen uçucu bir sıvıdır. Renksiz, soluk sarı ya da yeşilimsi-sarı renktedir. Nane yağı karakteristik nane kokulu, renksiz, açık sarı veya yeşilimsi sarı renkte ve serinlik veren yakıcı aromatik tadı olan bir yağdır. Mentol, menton ve mentil asetat içerir. Nane esansı farmasötik preparatlarda aromatizan olarak kullanılır. ıritasyon yapabilir ve nadiren aşırı duyarlık reaksiyonlarına sebep olabilir. Nane esansı içeren enterik kaplı kapsüller yemekten hemen sonra ya da antasidlerle birlikte alınmamalıdır. Karakteristik nane kokuludur ve ağızda serinlik hissi bırakan aromatik bir tadı vardır. Alkolde (%70) hafif opalesans göstererek 1:3 oranında çözünür. Bileşiminde mentol, menton ve mentil asetat içerir. 40°C'yi aşmayan sıcaklıkta hava geçirmeyen kaplarda saklanmalı ve ışıktan korunmalıdır.

Eozin disodyum- Eosine yellowish- Tetrabromfluorescin natrium;

Eozin suda ve alkolde çözünebilen bir antiseptiktir. Eosine çözeltisi (%2) deride yüzeysel antiseptik etki gösterir. Deriden emilimi olmadığından sistemik dolaşıma geçmez. Kontaminasyon riskini azaltmak için steril tek dozluk flakonları mevcuttur. Bakteriyel deri enfeksiyonlarında antiseptik özelliği ile tedaviye yardımcı olur. Bebeklerin alt bezi pişiklerinde kullanılır.

Hazırlama;

Bir porselen kapsül içerisine konan distile suyun üzerine jelatini  serpin ve ağzını saat camıyla kapatarak homojen görünün olana kadar (yaklaşık 30 dakika) suda şişirin. üzerine su banyosunda aynı ısıya getirilmiş gliserin ilave edilir. Eosin sarısı cam havanda toz edilir ve dekspantenol eklenir. Su banyosundaki gliserin- jelatin karışımına ilave edilir. Homojen bir karışım sağlanır. Karışım su banyosundan alınır ve soğuduktan sonra nane esansı ilave edilir. Elde edilen kütle kalıplara enjektör yardımıyla dökülür. Pastiller donduktan sonra içinde biraz laktoz bulunan plastik kutulara koyup, uygun şekilde etiketlenir.

Ambalaj : Pomat kutusu

Etiket: Beyaz

Kullanılışı: Solunum yolları enfeksiyonlarında tedaviye yardımcı olarak kullanılır.

ıyi bir hafta dileğiyle…

Kaynak;

1. Farmasötik Teknoloji IV Ders teksiri (Prof. Dr. özgen ÖZER Eczacılık Fakültesi / Farmasötik Teknoloji ABD)
2. RxMediaPharma^®2016 ınteraktif ılaç Bilgi Kaynağı.  

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com

Tel: (332) 3520657

http://www.majistralformul.com/