Makale & Formül

Değerli Meslektaşlarım,

Bu haftaki konumuz İYOD TENTÜRÜ yada ülkemizde çok bilinen adı ile TENTÜRDİYOT.

Hazır iyod tentüründen de bahsetmişken Iyodun su ile çözünmesiyle hazırlanan LUGOL SOLUSYONU'nu  da metnin sonunda görebileceksiniz.

Bu formülleri hepimiz çok iyi bilmekte ve okul dönemimizde mutlaka laboratuvarlarımızda ve sonrasında eczanelerimizde yaptığımız preparatlar olarak hatırlamaktayız.

ıyod tentürü ana çözücüsü Alkol olan (SPİRıTUS) ve doğrudan doğruya sıvıda çözme yöntemi ile elde edilen preparatlar sınıfına girer.

ANTONıO GROSSİCH isimli cerrah tarafından ilk olarak 1908 de ameliyat öncesi cilt antisepsisinde kullanılmıştır.

TENTÜRDİYOT deride mevcut bakterilerin %99,88'ini azaltır. Derinin dezenfeksiyonundan sonra yaklaşık 4 saat 40 dakika süre ile asepsisini sağlar. Gram-negatif bakteriler ile kontamine olmuş ellere uygulandığında, kısa sürede dezenfeksiyon sağlanır.

Aşırı iyot hassasiyeti ve non-toksik guatrlı hastalarda kullanılmamalıdır. Hasarlı deri yüzeyine direkt olarak uygulanmamalıdır. Bu durumda yarada aşırı iyot absorbsiyonu olabilir.

Göze değdirilmemelidir.  Büyük bir deri hasarı varsa kullanmakdan sakınmalıdır, yara yerinden fazlaca emilebilir. Yenidoğanlar, süt çocukları, gebeler ve troid hastalarında uzun süre kullanılmamalıdır. Katı iken deriyi parçalama etkisi vardır. özellikle ileri derece yanıklarda kullanılması da zararlıdır

ıyod tentürü-Teinture d'iode-Tincture iodi-Türk kodeksi (1954)

Formül:

ıyod ...........................7 k

Potasyum iyodür .........3 k

Etanol  (%90) ........  90 k

Hazırlanışı:

Formülde verilen etanol (%90) dır. Preparat hazırlanırken (%96) lık etanol kullanılır.(%96) lık etanolü (%90) ye seyreltmek için alınması gerekli (%96) lık etanol ve su miktarları hesaplanır, tartılır. Diğer taraftan bir cam havanda (saat camında tartılan) iyod ile potasyum iyodür birlikte iyice ezilir ve formül için hesaplanan miktar da suda eritilir. üzerine azar azar (%96) lık etanol konur.

Bu preparatın %6,8-7 (a/a) potasyum iyodür ihtiva etmesi gerekir.

ıyod solüsyonu ( etanollü )-Teinture d'iode- ıodi solutio spiritosa-Tinctura iodi- Türk Farmakopesi (1974)

Formül:

ıyod .......................... 20 g

Sodyum iyodür. ..........25 g

Etanol (%50) ........... 1000 ml için y.m.

Hazırlanışı:

ıyod saat camında tartılır. Sodyum iyodürle birlikte bir cam havanda karıştırılır. Etanolde çözündürülüp istenilen hacme tamamlanır.

Preparat %2 (a/h) iyod (1,95-2,05) ve  %2,5 (a/h) sodyum iyodür (2,45-2,55) ihtiva eder.

Saklama:

Cam kapaklı, renkli şişelerde, sıkıca kapatılmış olarak saklanmalıdır.

Iod solusyonu (sulu)-Iode solutıo aquosa -Solutiıo lugoli-Türk Farmakopesi (1974)

Formül:

ıyod ........................ 50 g

Potasyum iyodür ......100 g

Distile su ..................1000 ml için y.m.

Hazırlanışı:

Poliiyodür derişik çözeltide daha çabuk oluştuğundan iyodla potasyum iodür bir saat camında tartıldıktan sonra beraberce cam havanda ezilir. Azar azar ilave edilen 100 ml su ile tamamen eritilir. Su ilavesi ile 1000 ml ye tamamlanır. Preparat %5 (a/h) iyod (4,9-5,1) ihtiva eder.

Saklama:

Sıkı kapatılmış renkli şişelerde ve 35 C nin altında saklanmalıdır.

Dahilen tirotoksikozda ve haricen germisit (dezenfektan) olarak kullanılır.

GENEL BıLGıLER

ıyot tentürü potasyum veya sodyum iodürsüz olarak yapıldığı taktirde iyod ortamdaki su ile aşağıdaki şekilde bir reaksiyon verir:

I2 + H2O --------> HI + HIO

Iyod ve oluşan hipoiodik asit etil alkol üzerine etki ederek etil iyodür, etilen iodür,asetaldehid.... gibi organik iod bileşiklerini oluşturur. Bu yolla serbest iod konsantrasyonu düşer ve antiseptik değer azalır. Ayrıca HI irritan etki yapar. Sodyum iodür bu reaksiyonlara engel olur. çünkü poliiodür kompleksi yaparak serbest iodu tutar.

I2+Na ------------> NaI3

ıod tentürünün saklanmasında şişenin, cam veya bakalit kapak ile kapatılması gerekir. Mantar kapakla temasa gelecek tentür organik, inorganik bileşikler yapabilir ve bunlarda tentürün bozulmasına sebep olurlar. Işığın dayanmaya önemli bir etkisi olmadığına genellikle kanaat getirilmiştir. Sıkı kapanmış cam kapaklı şişelerde saklanmalıdır. Renkli şişeye konması tavsiye edilir.

ıyi haftalar dileğiyle...

Kaynak

Ankara üniversitesi Eczacılık Fakültesi yayınları.Genel ve Endüstriyel Farmasötik Teknoloji I (Prof.Dr Enver ızgü )

ılaç formülasyonunda Hesaplamalar (Prof.Dr şükran Geçgil)

Türk Farmokopesi 1974

Türk Kodeksi 1954

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/