Makale & Formül

Değerli Meslektaşlarım; bilindiği gibi dış kulak kanalının iç yüzünü örten deride “Seruminöz” ve “Sebase” olmak üzere iki çeşit bez bulunmaktadır. Bu iki bezin salgısı birbirine karıştığında “Serumen” denilen sarı renkte bir madde ortaya çıkmaktadır. Serumen dış kulak kanalının iç yüzünü örten derinin soyulan keratin bölümüyle karışıp kanalın duvarını sıvamakta ve bu yolla dış kulak kanalını mikroplara karşı korunmaktadır. özetleyecek olur isek Serumen(Kulak kiri) yada Buşon; dış kulak yolunun 1 cm’lik dış bölümündeki cildin yağ ve ter bezlerinin ifrazatı ile epitelyum döküntülerinin karışımından oluşmaktadır. Serumen (Kulak kiri) yada Buşon gerçek anlamda kir değildir. Dış kulak yolundaki cildin salgısıdır.

Bazı kimselerde aşırı miktarda olan bu madde, dış kulak kanalını tıkayabilmektedir. Oluşan bu tıkaç kirli sarı renktedir ve kaşıntıya ve/veya hafif bir işitme kaybına neden olabilir. Serumenin çıkartılması için kulağın bir doktor tarafından yıkanması gerekir. Bazı kimseler dış kulak kanalına soktukları sivri cisimlerle bu tıkanıklığı gidermeye, kulağı temizlemeye çalışırlar. Bu gibi yanlış davranışlar çoğu zaman kulak zarının delinmesine yol açar.

Kulak salgısı dış kulak yolundaki cildi enfeksiyonlardan korumaya yöneliktir ve dışarıdan gelen toz ile diğer partikülleri tutar. Dış kulak yolu cildindeki dışa doğru olan hareketlerle kulak kepçesine doğru atılır. Kulak salgısının koyu olması, tozlu ortamlarda bulunma veya salgının dışarıya atılmasına engel faktörler birikime yol açarlar.

Kulak salgısı, kulak yolunu koruduğu ve geçici bir koruyucu sıvı tabakası oluşturduğu için faydalıdır. Kulak salgısının yokluğu, dış kulak yolunun kurumasına ve buna bağlı kaşıntılara sebep olur. Kulak kiri (Serumen) normal miktarlarda olduğu sürece sağlıklıdır ve koruyucu, kayganlaştırıcı, anti bakteriyel özelliklerde olan bir maddedir.

ıdeal şartlar altında kulağı temizlemek  gerekmez. çoğunlukla kulak kanalı kendi kendini temizler; bu, kulak zarından kulak kepçesine kadar derinin ve birikintilerin yavaş yavaş dışa doğru doğal bir mekanizmayla süpürülmesi ile olur. Eski kulak birikintisi devamlı olarak kulak dışına doğru süpürülür, burada kurur ve düşer. Bu işlem biraz yavaş gerçekleşir. Uzun süre kalmış kulak kiri genellikle kurulaşır, incelir; çiğneme ve çene hareketlerinin yardımıyla kulak zarından dışarıya doğru taşınarak dışarı düşerler.

Kulak birikintisi çok olup dış kulak yolunu tıkayarak işitmeyi bile engelleyecek duruma gelebilir. Bu durumda hekim, kulağı aspiratörle, özel aletlerle veya yıkayarak temizler. Bu temizleme işlemi öncesinde birikintiyi yumuşatacak ilaçlar kullanılması gerekebilir. Böyle bir durumda  "gliserin" gibi yumuşatıcı damlalar kullanılabilir.

Buşon dış kulak yolunun dış,  yani kulak zarından uzak, kısmında salgılanması nedeniyle normal hallerde her hangi rahatsızlığa neden olmamaktadır. Fakat bazı hastalarda salgının fazla oluşu, dış kulak yolunun darlığı ve hastanın kulak pamuğu gibi cisimlerle kulak temizleme alışkanlıkları nedeniyle kulak kiri dış kulak yolu kanalı boyunca birikmekte ve kulak zarı üzerine ulaşa bilmektedir. Bu duruma Sıkışmış Buşon yada Sıkışmış Serumen denilmektedir.

Sıkışmış buşon yada sıkışmış serumen belirtileri;

1. Kulak ağrısı, kulakta dolgunluk ve kulakta tıkanıklık hissi

2. Kısmi ve ya giderek artan işitme azlığı

3. çınlama, kulakta zil veya gürültü sesi

4. Kulak kaşıntısı, kulaktan kötü koku gelmesi ve koyu renkli kulak akıntısı

5. Kuru öksürük

şeklinde özetlenebilir.

Hidrojen peroksit oksitleyici  ve koku giderme özelliği taşıyan antiseptik ve dezenfektan bir ajandır. Bu etki, organik maddelerin mevcudiyetinde azalır. Antibakteriyel ve antiviral aktivitesi zayıftır. Yara temizlemekte kullanılır. Serumenin (Kulak kiri) kulaktan uzaklaştırılmasında etkilidir.

Kulakta kullanıldığında, (kulak zarı granülasyonu riski), bir haftada fazla kullanılamaz. Giyisilerde renk değişimine neden olabilmektedir. 

Formülümüzü incelersek;

Rp.

Hidrojen peroksit 30        3,0 g

Distile su                q.s.     30 g

Formülde yer alan maddeler;

Hidroperoksit- Oksijenli su- Eau oxygenée- Hydrogenii peroxidum- Wasserstoffsuperoxid ;

Hidrojen peroksit'in sulu çözeltileri beklemeyle veya alkali etkisiyle yavaş bir şekilde dekompoze olur. Işık, çalkalama ve ısı bu dekompozisyonu hızlandırır. Geçimsizlik de dekompozisyona neden olur. Hidrojen peroksid çözeltileri organik maddeler, indirgenler (oksitlenmeye yatkın maddeler), bazı metaller, metal tuzları, alkaliler, iyodürler, permanganatlar ve diğer oksitleyici ajanlarla geçimsizdir. çözeltileri uzun süre saklanmamalıdır. Derişik çözeltileri deri ve mukozalarda tahrişe neden olur. Bu tür çözeltiler gerekli seyreltme yapılmadan kullanılmamalıdır. Derişik çözeltileri cilt ve mukoza membranlarında beyaz skar oluşumuna neden olan tahriş edici yanıklar oluşturur. Neden olduğu ağrı yaklaşık 1 saat içinde kaybolur. Hidrojen peroksitin ağız suyu olarak sürekli kullanılması dil papillalarında (papilla linguales) geçici hipertrofiye neden olabilir. Hidrojen peroksitin kapalı vücüt boşluklarına enjeksiyonu veya damlatılması tehlikelidir. Ağız suyu olarak kullanılan %3'lük hidrojen peroksit çözeltilerinin ağız ülserlerine neden olduğu bildirilmiştir. Hidrojen peroksit'in antiseptik etkisi dokulara uygulandığında ani oksijen açığa çıkarmasına, dolayısıyla oksijenin oksidatif etkisine bağlıdır. Bu nedenle antiseptik aktivitesi oksijen çıkışının devam ettiği çok kısa süreyle kısıtlıdır. Ayrıca, serbest kalan oksijenin antimikrobik etkisi ortamda bulunan organik maddeler tarafından azaltılır.

Hidrojen peroksit lokal olarak hafif hemostatik etki gösterir. Bu etkisi değişik mekanizmalarla açıklanmaya çalışılmıştır. Uygulandığı dokuda yaptığı termal zedelenme, intimal lipid birikintilerinin serbest kalması, hava embolisi, fibrin trombusları oluşturması veya küçük arteriyollerde vazokonstriksiyon yapmasına hemostatik etkisini açıklamak üzere önerilen başlıca mekanizmalardır.

Hidrojen peroksit antiseptik, dezenfektan ve deodorant olarak kullanılan oksitleyici bir maddedir. Zayıf antibakteriyel etki gösterir; HIV dahil virüslere karşı da etkilidir. Yara temizlemede oksijen çözeltisinin neden olduğu köpürtücü etki olasılıkla antimikrobiyal etkiden daha önemlidir. %6 'ya kadar olan hidrojen peroksid çözeltileri yara ve ülserlerin temizlenmesinde kullanılır. Aynı amaçla %1.5 stabilize hidrojen peroksit içeren kremler de kullanılır. Hidrojen peroksit sağlam deride tek başına etkili değildir. Ancak el, cilt ve mukoza membranlarının antisepsisinde diğer dezenfektanlarla birlikte kullanılır. Dünya Sağlık örgütü (WHO)'nün HIV dezenfeksiyonu için verdiği listede hidrojen peroksit de yer alır. Medikal ve cerrahi aletlerin %6'lık hidrojen peroksit çözeltisi içinde 30 dakika süreyle tutulması dezenfeksiyon için yeterlidir.

Hidrojen peroksit'in %1.5'lık çözeltisi akut stomatit tedavisi için ağız suyu ve deodorant amaçlı gargara olarak kullanılır. %6'lık çözeltileri bu amaçla kullanılmamalıdır. Topikal kortikosteroidlerle birlikte kullanılması daha etkili olmasını sağlayabilir. Aynı amaçla kullanılmak üzere hazırlanan jelleri vardır.

Hidrojen peroksit içeren kulak damlaları kulak kirinin temizlenmesi için kullanılır. Bu tür kulak damlaları tercihen %6'lık hidrojen peroksit çözeltisinden 3 kısım suyla seyreltilerek taze hazırlanmalıdır.

Kanla bulaşık sargılar hidrojen peroksit çözeltileriyle temizlenebilir. Ayrıca, hidrojen peroksit %3'lük çözeltisi halinde yumuşak kontakt lenslerin dezenfeksiyonunda kullanılır. Konsantre hidrojen peroksid çözeltileri (%27 ve %30'luk) daha seyreltik çözeltilerin hazırlanmasında kullanılır.

Kulak zarı perfore olan hastalarda kulak durulama kontrendikedir. Kronik otit’de uygulanmamalıdır. Preparat ışıktan korunmalı 2⁰- 8⁰ C de saklanmalıdır. Saklama süresi bir haftadır.

Dozaj;

Kulağa birkaç damla uygulandıktan sonra  yarım saat beklenir ve bu işlem üç kez tekrarlanır. Sonra ılık su ile kulak yıkanır. Bir haftadan fazla kullanılmamalıdır.

DİKKAT! Bu tür solüsyonlar seyreltilmeden dokulara uygulanmamalıdır. Hidrojen peroksit'i çıkışı olmayan kapalı vücut boşluklarına enjekte etmek veya damlatmak tehlikelidir.

ıyi bir hafta dileğiyle…

Kaynak: Belgische Farmacopeecommissie/ Therapeutısch Magıstraal Formularıum. Uitgave 2010

Uzm.Ecz.Ahmet Nezihi Pekcan
Pekcan eczanesi - Konya
pekcanecz@gmail.com
Tel: (332) 3520657
http://www.majistralformul.com/